POLITICS LEH KOHHRAN (Elocution)
HC Lalramdina
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5egjQNLqpxrD8KE4iV0s-8QUqj_2vWvgIh_Fs9HdzTv78ByrhnQJP1ZQ083J7bddbUyPWvN6DcxWPBIoNvXXCw8KxodeJbxPJik-dUmHWpNz-6gpdgkXIMRoy3cGEKrc47BHZbKHqEjh3/s640/images%25281%2529.jpg)
POLITICS CHU ENG NGE?
Politics chu eng nge? tiin han inzâwt ta ila, 'Politics chu mi dik lohna lai leh fel lohna lai inhriatsiakna. Dâwt hmanga inchirhthehna' ang ah te pawh a ngaih theih âwm e. A ni taka, tûnlai Mizorama kan politics khelh dân hi han en mai chuan, a dikna chen pawh a awm thei ang. Amaherawhchu, a nihna tak hriatfiah hi mipuiten kan bat a ni a, tûn țumah hian sawifiah kan tum dâwn a ni.
Pu JF Laldailova’n a hrilh fiah dân chuan, "Politics chu ram awp dân ngaihtuahna," a ti a. Oxford Dictionary chuan, "Politics chu sâwrkâr zir bingna/zir thiamna," tiin a hrilhfiah bawk a. Heti a nih chuan, politics chu ram inenkawlna, fel tak leh țha taka inkaihhruaina tihna a ni ber âwm e. Smart tak leh ropui taka khingpuite nêna inbeihna, mi tu pawh huapzo ti pawhin a sawi theih âwm e.
KOHHRAN CHU ENG NGE NI?
Kohhran sawi nân hian Greek țawng "Eklesia" tih hman a ni țhîn a. A awmzia chu koh chhuah, ko hrang, ko khâwm tihna a ni. Tin, Kohhran tih țawngkam hrim hrim hi zirmiten an sawi dân chuan, a tîr lamah chuan thlan anga kal khâwm (eddah) a kâwk a. A kohva koh khâwm a kâwk leh a. Mahni duh thua kal khâwm mai a kâwk lo an ti.
Chutiang chuan, kohhran tih hian Krista sipai ni tûra koh khâwm a kâwk deuh ber. Kohhran chu khawvêl mite Krista mi ni tûra kohchhuah, ko hrang, lâkhran a ni a. Kohhran tia kan sawi ber hi chu Pentikos-ni ațanga lo awm, Thlarau Thianghlim chênchilh, Krista Isuaa tihhran, mi thianghlim ni tûra koh leh serhhran a ni. (I Kor 1:2)
POLITICS PAWIMAWHNA
Politics hi mipui mimir (common people/citizens) te tel lo chuan a awm thei lova, a famkim thei lo a ni. Thuneihna leh rorêlna chuan rorêltu leh rorêlsaka awmte a rawn keng tel nghâl a.
Ram inawpna leh inkaihhruaina dân leh thutlûkna siam tûr a awm dâwn chuan, chutianga kaihruaitu/siamtu leh siamsak/kaihhruai tûr an awm ve ngei ngei ngei a ngai a. Chuvâng chuan, politics ah hian mipui mimir te hian vote thlâk ringawt leh, chu vote hmanga kan thlan tlinte ațanga hamțhatna, sum leh pai leh thil dang dang, beisei ringawt piah lamah hian tih tûr kan nei ve a, chu chu 'Politics zirchian' hi a ni.
KOHHRAN PAWIMAWHNA
Pathianin Ama taksa hmanga a din, Amah ringtute inpâwl khâwmna tûra a buatsaih a ni. Kohhran hi Krista aia palai (Missionary) hna thawk tûra din a ni (Eph 4:13, II Kor 5:20) Kohhran hi ringtute inpâwlkhâwmna tûra din, he khawvêl kan châm chhûnga kan harsatna te kan inhnêm a, kan phurrit kan inphurhchhâwk tawnna tûra din a ni.
POLITICS LEH KOHHRAN
Mihringte inrem tirtu țha ber chu inngaihsak tawnna hi a ni ti ila a sual âwm love. Mipuite pawh hian hruaitute laka kan beisei leh kan lungâwina ber țhin pawh inngaihsakna hi a ni fo mai.
Chutiang bawkin, kan Zoram pawh hian ngaihsaktu hi a mamawh reng a, kawng hrang hrang hêng - Ram hruaitu ten ram an hruai dânah te, sum lâkluh leh hman dânah te, ei leh bâra intodelh kawngah te, hnam dang ten min chîm ral lohna tûr thuah te leh mipui rilru sûkthlêk dân leh hmasâwnna thuah te hian ngaihsak reng a mamawh a ni.
Tûnlai khawvêla kan ram dinhmun leh kan ram kal zêl dân han thlir hian mipuiin kan mamawh êm êm mai nia lo lang ta chu "Politics kalphung dik" hi a ni âwm e.
Kohhran mite tân Politics sawi a inhmeh lo, politics -a inhnamhnawih a țha lo tih hi kan țawngkam chhuak tlânglâwn tak a ni âwm e. Hei hian kan politics thlîr dân fuh tâwk loh zia leh a chhe lai siam țhat kan tum tâwk lohzia te pawh a tarlang chiang khawpin ka hria.
Politics ah hian inhnamhnawih duh lo sa teh mah ila, Politics chuan min lên kâwi min lên kâwi tho si a nih hi. Kan nitin khawsak phung leh kan nun thleng ah mai hian Politics chuan nghawng a nei a, ram hnukpui a ni a, kohhran pawh a khawih tel ve lo thei lo va, ram a kal fuh chuan mipui kan nuamsa ang a, ram a kal fuh loh chuan kan nuamsa ngai lovang. Chuvângin, Politics hi tuman kan maimit chhînsan thei lova, "Eng tin nge ni ang?" tia rilrû fîm tak hmanga ngaihtuahna kan sên ve hi a țûl a ni.
Hun kal tawhte han thlirin, kohhran leh sâwrkâr hi a kal hrang ngai lo hrim hrim a. A chhe zâwng emaw, a țha zâwng emawin an inzawm tawn tlat a, chuvâng chuan kohhran hi sâwrkâr-a a inhnamhnawih hi thil thar a ni lo. Khawtlâng țhatna tûr duh vânga kohhranten theihtâwp chhuah a, sâwrkâr nêna an inhmachhawn ut ut chângte pawh a awm țhîn. Hêngah hian kohhran hian a tih loh tûr a ti lo a, mipui thlarau nun chauh ni lovin, social security an neih a, an him theih nân a thawk țhîn a ni.
Kohhran chu ram țhatna tûr thilah rêng rêng a țha zâwngin a tel ve tûr a ni a, active politics (party politics) ah erawh chuan a inrawlh tûr a ni lo. Sâwrkâr a țhat loh chuan indirect in kohhran pawh a chhe nghal dâwn a, kohhran hruaitute pawh an awm theilo vang. Chuvângin, party a buailo, thil dik tak tak duh leh sual do tûr bera ngaih leh sâwrkâr rorêlna hnuaia awmlo kohhran hruaitute hi ram rorêlnaah a khalh ngîltu an nih loh chuan tu in nge khalh ngîl ta ang le?
Sakhuana leh politics hi kal kawptir thiam a țûl. Hindu ten politics hmangin an sakhua tihlen leh tihngheh an tum a, keinin kan sakhuana kalh zâwngin kan khêl fo mai. Sakhuana hi awm lo se, Kohhran hi awm lo ta se chuan thisen a luang nasa tawh ang, nun a derthâwng ang a, ruling party nihte hi a nuam bîk hauh lovang. Chuvang chuan, sakhaw lungphûm chunga chuangin politics hi khelh tûr a ni.
Kan ramah hian politics awmzia kan man fuh tâwk loh avângin politics awmze dik inzirtir a țûl a. Kan chênna khawvêl, chênna tlâka siam tûrin Pathianin mawhphurhna ropui tak min pe a, chu thil tihlawhtling tûr chuan politics hi hmanraw pawimawh tak a ni. Kristianna hian kan nun pum a huap a, politics pawh Kristianna huang chhûnga awm a ni tih kan hriat a țûl a ni. Chuvângin, kohhran hote pawh hian politics awmze dik kan inzirtir fo a țûl a ni.
POLITICS ȚHA LEH SÂWRKÂR ȚHA NEI TÛRA KOHHRAN MITE MAWHPHURHNATE
(1) Inthlan thuchah ngaih pawimawh :-
Sâwrkâr țha tak kan neih theih nân a thlangtu mipuite, kohhran mite kan pawimawh hle a, Pathian leh kan ram tâna kan mawhphurhna a ni.
Kan lâwina Kohhranin Inthlan thuchah a siamte zahin zawm ila.
(2) Vote thlâk țheuh tûr a ni :- Israel fate khân, Lal an neih dâwn rêng rêngin, Puithiamin hriak a thih țhîn. Keini Thuthlung thar fate hi kan Bible chuan "Chi thlan, Lal Puithiam ho, hnam Thianghlim" min ti a (I Pet 2:9) Kan khawtlâng leh ram rorêltute kan thlan hunah hriak thih tûrin Pathianin min ti. Hriak aiah kan vote hmangin Lal kan siam dâwn a ni. Kan mi duhzâwng ai chuan Lalpa duhzâwng kan zawn a hun tawh a ni.
(3) Țawngțaina :- Kohhran leh mimalin kumin inthlanna lo awm tûr atân țawngțaina a tam thei ang ber kan hmang tûr a ni.
Țawngțaia Pathian râwnin, chhia leh țha hriatna thiang tak hmangin Vote kan thlâk tûr a ni.
TLÂNGKAWMNA
Politics pawimawhzia chu kan hre țheuh tawh ang a, chuvâng chuan, vawiinah kohhran mite pawn ngun takin kan zir ve ang a, politics-ah hian tih ve tûr pawimawh tak kan nei a ni tih hria ila, a lo thianghlim lo viau a nih pawn kan mission field-ah te ngai thei nghâl ila, siam țhat hna thawk kan ni nghâl dâwn a ni.
(He Article hi, ȚKP Ramthar Unit-in 'POLITICS LEH KOHHRAN' tih thupui hmanga 'Elocution' insawisiak a buatsaihah, kan Group aiawha sawi tûra ruat ka nih anga sawi tûra ka inbuatsaihna a ni)
HLAWNCHHING