MALIN KA AWM LO'NG (Article)
HC Lalramdina
Mihring nun hi han bêlchiang ila, hlauhthâwnnain a khat a tih theih âwm e. Mite mittlung nih kan duh a, țhenawm khawvêng te, țhen leh rual te hmuhsit nih kan hlau va, mi pangngaia chhiar ve kan nih theih nân theihtâwp kan chhuah țhîn.
He khawvêlah hian rinchhan tûr/inphênna tûr thil a awm nual ang; a țhat leh țhat loh te, rintlâk a nih leh nih loh lam te chu thuhran ni se, rinchhan tûr thil eng eng emaw chu a awm a ni. Chutiang rinchhan tûr thil chu a zawn pawh kan zawng a, chutiang rinchhan tûr ngaihtuah chhuah thiam chu remhria nihna pawh a ni ang. Chutiang chu mi remhria leh mi fing nihna pawh a tling hial ang a, ngaihsân pawh kan ngaisâng tûr a ni bawk ang chu. Hei hian mihring nun hi a derthâwng a, hlauhthâwnnain a khat a, kan nun tithlamuang theitu tûr thil kan zawng a ni, tih a tichiang hle âwm e.
Chutiang a nih mêk lai chuan, he nun, nun derthâwng tak mai hian, he khawvêlah muanna a awm lo a ni tih hre reng mah se, rinchhan tlâk Pathian kan nei a ni tih hre reng mah se, Pathianah rinna nghat ngam lo hian, he khawvêl thilah te hian muanna kan la zawng ta fo va! Kan hlauthâwnna te chuan min kiansan chuang si lo. A nihna takah chuan, kan nun a la ngai reng a. Phêntu kan insiam chawp avâng khân nun a him phah lova, nun chhûngrila hlauhthâwnna kha a reh chuang hek lo!
Chutianga hlauhthâwnna thlipuiin min nuai vêl châng chuan, hle hla (KHB - 435) hian nun a tiharh sawng sawng thei a sin! Hlauthâwngte tân thlamuanna thuchah ropui tak a ni a. Khawvêlah lâwmna a kina, beisei a bo vek hnuah pawh, ni êng, zan thim leh khaw dur pawhin a tihzâm ve loh Arsi, a hun takah a lo êng țhîn ang hian, Lal Isua chu min thlamuan tûrin kan tân a êng reng a. Thlir tûr dik lo kan thlir țhin avângin 'Hmar Arsi' chu khaw durin a lo hliah zâwk mai țhîn a lo ni! Lal Isua chuan zân khaw dur hnuaiah pawh, "Ka kalsan lovang che, Malin i awm lo'ng" min ti a nih chu! Hlau leh khûra awmte tân 'Zalênna Dar' a khâwng ri e.
"Hlau suh, ka awmpui che,"
Rangka êng zâm hian
Ropui chung siâr ang
Ka kawng a rawn ên
Zân khaw dur hnuaiah pawh
He tiamthu a êng;
"Ka kalsan lo vang che,
Malin i awm lo'ng," a ti
Mihringte hi a huhova chêng tûra duan kan ni a, hei vâng hian mal bîk nih te, thlauhthlâk bîk nih te hreawm kan ti a, chutiang mi nih chu kan duh lo țheuh âwm e. Țhenrual țha nei tûrin kan tha leh zung kan sêng a, chutiang tak chuan, kan nun leh kan hun kan buatsaih țhîn. Kan khawhar hnêmtu atân u leh nau kan mamawh a, țhenrual kan siam a, lungngaih mangan niah min hnêmtu leh min phêntu atân kan hmang țhîn.
Mihring leh mihring inkârah hi chuan kan theihna leh tlinna ațangin kan inteh a. Miin a theihna zawng zawng a sâwmkhâwm pawhin a tehtu mittlung nih a harsa a, a theihnain a tlin loh chuan hnâwl a ni leh mai țhîn. Famkim lohna khawvêla kan âwm mek lai hian, midang tâna tling tûr leh tlâk ni tûra nun buatsaih reng chu a harsa bawk si a, vântlâng pâwnlam hnâwl hnuah inngaiin mal leh khawhar takin kan awm fo țhîn a nih hi.
Ka hringnunah hian harsatna thlipui a tleh chiam țhîn a! Hlim châng te chu nei ve țhîn bawk mah ila, lungngaihnain min ûm phâk leh thuai țhîn. Kan duhtak ten piallei dai min belhsan châng te hian he hringnun hian hnêmtu a ngai țhîn a. He thi thei taksa, Pathian thâwk khum avânga nunna nei mai hi, natna chi hrang hrangin a tlâkbuak fo va. Hringnun pâr tivula, vânglai nun tinuamtu nulât tlangvâl inhmangaihna te hian mi țhenkhat hnênah damchhûng hlimna a thlen laiin, țhenkhat tân erawh rilrûa retheihna, thinlung lungchhiatna leh beidawnna a thlen bawk țhîn.
Ka hringnun hi chutiang harsatna chi hrang hrang chuan min nuai vêl țhîn a, lungngaihna leh hreawmna ten a khuh bo lek lek châng a awm țhîn. Chutiang hun a lo thlen châng chuan, kal ngaihna rêng hre lovin ka buai țhîn a, nun chau takin ka awm a, ka nun ram hian puitu a ngai ngawih ngawih țhîn.
He khawvêl thil hrang hrangte avâng hian lungngai leh mal ngawih ngawiha inhriat châng ka nei fova. Hlimna leh lâwmna ten min kiansan ta nia inhriat châng ka nei fo țhîn. Kan dam hun chhûng hian ni tam tak daih lo mah se, kan phurrit erawh chhiar sên loh khawpa tam a ni țhîn a. Buaina leh harsatna namên lo ten min hual vêl reng a, min kiansan tik ni a awm thei si lo.
Hlim ni ka thlahlel a, ka hun lo la kal tûrah chuan ka beiseina kâwl a êng ve dah lawm maw tiin, suangtuahna chuan beisei bawk țhîn mah se, khawhar taka hringnun kawng chhuk chho ka zawh bek bek lai hian hahchawlhna leh thlamuanna tûr rêng rêng he lei ânchhe dawngah hian a awm lo tih bâk hmuh chhuah ka nei ngai bawk si lo. Kan chênna, he khawvel hi zawng hreawmna zawng zawng infâwkkhâwmna, hmun țihbâiawm, sual thuneihna, buaina leh harsatna hmun mai a lo ni e.
Lalpa ka auh lahin a reh vung vung ni te hian ka hria a, hlauhthâwnnain min zêm a, mangan a zual a, he lungngaihna tuipuiah hian ka pil dâwn ta a nih hi tih ngaihtuahna rilrûah a lo lang a, thlaphâng takin ka awm țhîn. He ka hringnun hi tuifinriat zau taka, lawng chhe tûr ang mai hian ka inchan a, hlauhthâwnnain ka khat fo țhîn.
Lungngaihna nasa takin min hual vêl a, ka hmalam chu a thim mup mai hian ka hria a. Beisei tûr chiang lo, beisei ber pawh hre bawk si lovin beiseinain ka khat a. Eng thil mah pawh beisei ngam tak tak si lovin, engmah lo piahlamah eng emaw beisei nei chung siin, beidawnna bâk ka beisei ngam chuang si lo. Țhian țha țawngkam thlumin thinlung nâ a thâwidam zawh loh châng te, puipunnaa kalin thaw a tih ipik a, fianriala awm lahin rilru hah thâwidam ahneha a tihzual châng te hian he hringnun hi lungngaihna ruamah a tlulût leh țhîn.
Lal Isuan, "Engahmah mangang suh u," a tih lai hian, rinhlelhna thlipui nasa takin min nuai vêl țhîn a, ka nunah harsatna a lo thlen hian mangang takin ka awm leh țhîn a, he hun khirh takah hian rinna derthâwng takin ka awm fo țhîn. Tuifâwn ang maia thahrui chakna pai rinhlelhna hian nasa takin min vawrh lâwp lâwp a, chu tuipuiah chuan ka pil țhelh țhelh țhîn a, ka lo chau hman hial țhîn a ni.
Zân ka mu a, suangtuahna a kal ding mup mup reng a, he leia ka hmangaihten min phatsan châng a lo awm a, "Nunkhua a har chuang mange" tiin ka hnual leh rawih țhin! Thlamuang tak pawha muhîl thei lovin, vêngtu ten khawvâr an thlîr aia nasain, chu khawvâr hun chu lo nghâkin, "Hlim ni a lo her chhuak ve mahnâ" tiin nghâkhlel takin ka thlîr țhîn a. Mahse, beiseina tlemtê ka la neih hi țhanlentîr ka ngai a ni tih bâk, chu khawvâr êng chuan min hriattir ngai silo.
Mahse, hei hi ka lo hre ta! "Pathianin lei leh vân a siam lai daih tawh khân, ka nunna hi a kutphah ropui chhûngah thuhrûkin a lo awm daih tawh a. Nunna neia a din leh a siam ka ni" tih hi!
Lei leh vân leh engkim siamtu Pathian khian, mi, tuma hriat hlawh lo, kei hi min lo hriain ka hming hnâisâilo hi a hria a nih chu!!! A rûka siama ka awm a, lei hmun hnuaihnung bera mawi taka siama ka awm lai khân, ka ruhrelte chu a lakah thupin a awm lova. Ka riruang la famkim lo chu a mitin a hmu a, a lehkhabuah chuan ka pêngte zawng zawng pawh a ziak vek a ni!
Nung tlâk loh kei misual hi, min hre reng a, min chhandam nân a nunna hial ka tân a hlân a ni. Chu mai chu a la ni lo, "Kei, khawvêl tâwp thleng pawhin i hnênah ka awm zêl ang," min lo la ti fan hi a ni, thu mak ka sawi nin theih loh chu!!!
Malin ka awm lo'ng
Ka hnênah a awm;
Aman min awmpui a tiam si
Mah riakin ka awm ngai lo'ng
Chhûngkaw hlim tak te hi an va duhawm țhîn êm! Nula tlangvâl inhmangaihte hi an va mawi êm! Zirna leh eizawnna kawnga hlawhtling te hi an vânnei in an va nihlawh tehlul êm! Țhian țhate tluka hlu hi awm ang maw? Mahse, hêng zawng zawng hi khawvêl rose pangpar ang chauh an ni. Rose pangpar mâwi takin a lo par a, rei lo têah a lo vuai a, a lo țîl leh țhîn ang hian, kan duh berten min liamsan a, kan mi rin berten min phatsan leh țhîn!
Hringnun hlimna hi rei lo tê atân a lo vul a, a tâwpah chuan hlim ni ngaiin kan țap a, lungngaiin kan indawmkûn leh țhîn. Kan himna kulhpui nia kan hriat, he khawvêla kan innghahna hrang hrangte leh, kan rinchhan berte, kan hmangaih berte hi Lili par ang maiin kan tan a chuai leh si thîn! Chutiang hun harsa kan tawh châng pawhin, Van Saron par mawi Lal Isua chuan, "Malin i awm lo'ng," min ti a. A va thlamuanthlâk êm! Zân khaw thim ber hnuaiah pawh Arsi angin kan tân hian a êng reng a, harsatna ruamah pawh kan tân Ni angin a êng reng țhîn. Kan tâna inpeih reng Lal Isua hi a va hlu tak êm!
Kan vêl rose pangpâr leh
Lili pâr an chuai;
Lei ni êng ral hnuin
Thangvân êng rii riai
Isua, Saron pâr mawi
Vul lai a chul lo
Isua chunglûm lai ni
Malin min kalsan lo vang
Nun derthâwng, hliahkhuh ngai ngawih ngawih, tling lo leh tlâktlaina rêng neilo pawh hi min phatsan ve ngai lova min pawmtu avâng chauh hian, ka hmaah eng anga thim chhah pawh lo awmin, hlauhawm pawh lo hnai mah se, min pawmtu, rinchhan tlâk Pathian chakna leh hliahkhuhna avâng chauh vin thlamuang takin ka awm thei țhîn!
Chak lote tân Isua lungpui nghet a nih angin, chu lungpui nghet, Isua Kristaa innghat te chuan nun danglam tak mai an nei a. Hlauhna kârah pawh thlamuang takin an lêng țhîn. Lungngaihna chhûm dum kârah ni êng mawi tak lo chhuak ang hian, khawvêl hnâwl hnu, vântlâng hnâwl hnu leh hnuchhawn nun nei te pawh kan ni thei e. Kan hnêna awm mi chak tak hian lungngaihna leh hlauhna min tihkian sak thei a. 'Isua hnênah hlauh tûr a awm lo, Engkimin a thupêk an awih țhîn'! tih hrechiang tu te chuan 'Țhâl lai vate angin thlamuang takin hnehna hla an sa thei țhîn a ni.
Hmatiang hmuh lâwk loh kawng
Hlauhawm a hnai thei;
A hnai zawk Chhandamtu'n
'Thlamuang rawh,' min ti
Khua țhâl sîrva tê ang
Lunglai ka lâwm ta
Hlimin ka zai zêl ang
'Min kalsan lo vang,' tiin
Hlauhna hmunah thlamuanna a lo awm ta!
"Isua Saron pâr mawi vul lai a chul lo vang"
HLAWNCHHING
