Saturday, 28 January 2017

SUANGTUAHNA

Hringmi nun tifamkimtu
Hnutiang, hmatiang dâwn theihna
Chhia leh tha min dâwn tirtu
Fam chan thlenga rochun tûr
Khuanu'n a duan thil hlu chu
Suangtuahna ngei hi lo ni.

Kiltin kiltang hrûtchhuakin
Ramrî rêng a kham nêm maw
Chhia leh tha dawn kim ngei e
Vanduaina ten hmun chang lo
Duhthusâm beiseina chu
Suangtuahna ngei hi lo ni.

Cho rual loh, beisei siamtu
Theih piahlam thlentir tumin
Suangtuah vêl e, châwl rel lo ten
Hahnain hmun chang nêm maw
Hmatiang thil hlu chu thlirin
A suangtuah thin, thinlungin.

Duhthusâm suangtuahna hian
Tâwp thlen tik nei si lovin
Chhiar chhuak thin nitin, kumtin
Duhthusâm rêng tawng lo chuan
Suangtuahna chu suangtuahin
Duhthusâm a suangtuah thin.

Khuanu, i dawn kim ngei e
Hringmi sakruang siam lai khân
Suangtuahna i duang tel hi
Famkim lohna ramah hian
Duhthusâm thleng lo mahse
Suangtuahna hah ve si lo.




HLAWNCHHING

Sunday, 22 January 2017

PATHIAN THIL THLAN

          Mihringte chuan ropuina te, sânna te, hmingthanna te, mite aia chungnun nihna te kan thlang thin a. Hreawmna, tuarna te, mawi lohna te, etc. kan hlauh thin avâng hian Pathian thu tam tak kan palzam a, mahni inthiam chawpin, 'TUARNA' pumpelh dân ngawt kan zawng thin.

          Mihringte hi mahni inhmangaih tlat, midangte aia inngaipawimawh, chungnun zâwk châk, mite chawimawi nih châk, mahni indah pawimawh hmasa zâwk thin mi kan ni. Chu chu kan mihring mize tlângpui a ni.

          Chumi letling thawk chuan, Pathian thil thlan chu, 'TUARNA' hi a ni si! Pathian thil thlan hi a mak hlê mai! Miten eng maha kan ngaih loh ran thlêng a rawn thlang a! Khawvêl thil âte leh thil hmuhsitawmte, thil awm lote nên lam a thlang bawk a. A tâwpah misual nung tlâk lova an ngaihte, hremna, 'TUARNA' Kross a rawn thlang leh a! A 'MAK' a ni. A hming, 'MAKA' tih hi a va pu zo tehlul êm!!!

          Pathian chuan Eden huana bawhchhiatna avânga mihrang kan lo nih tawhnaah min tlanchhuaha, min chhandam lehna tûrin eng hmanrua pawh a hmang thei a, a thlang thei a ni tih kan hriat vekin a rinawm.

          Chuti ni si, engati nge tuarna pawha 'TUARNA CHHE BER', mualphona leh zahna vâwrtâwp, hmuhsitna chhe ber, thil zahthlâk tinrêng tuara, tlâwm ral thaka, saruak zangphara, thihna zahthlâk (râpthlâk) tak chu a rawn thlan tlat si le??? Mihringten chungnung zâwk nih kan tum tlat laia, Isuan hnuaihnung zâwk nih a thlang tlat si hi a mak a ni. Nang leh kei kan dam lehna tûra Pathian thil thlan hi a makin a ropui hle a ni.

          Pathianin i tâna thil ropui tak a tih hi i nun en lêt nân hmang la, Pathian tân eng nge i 'THLAN' ve dâwn le???

                    HLAWNCHHING

Tuesday, 17 January 2017

G.K (HRIAT VE MAI MAI ATAN) - 3

KHAWVELA KHUAREL CHHIATNA RAPTHLAK ZUALTE (PART-2)

VUR TAWLH

1. Dec 13.1916 :- Alps, Italy.
Mihring Sing 1 zetin nunna an chan a ni.

2. Dec 13.1941 :- Huaras, Peru. Mihring Sang 5 velin nunna an chan a ni.

3. Jan 10.1962 :- Nevada Huascaran, Peru. Mihring Sang 3.5 in nunna an chan a ni.

4. Sept 4.1618 :- Plurs, Switzerland. Mihring 1496 in nunna an chan a ni.

5. March 19.1971 :- Chungar, Peru. Mihring 600 zetin nunna an chan a ni.



TUI LIAN 

1. Aug 1931 :- Huang Ho, China. Mihring Nuai 37 velin nunna an chan a ni.



2. 1887 :- Huang Ho, China. Mihring Nuai 15 velin nunna an chan a ni.



3. Nov 1.1530 :- Holland. Mihring Nuai 4 velin nunna an chan a ni.



4. Sept - Nov 1939 :- Henan, China. Mihring Nuai 2 velin nunna an chan a ni.



5. 1876 :- Bengal, India. Mihring Nuai 2 velin nunna an chan a ni.



RAM KANG

1. Oct 1918 :- Minnesota, USA.
Mihring sangkhat zetin nunna an chan a ni.



2. Aug 1997 :- Sumatra, Indonesia. Mihring 240 in nunna an chan a ni.



3. May 1987 :- Heilongjiang, China.
Mihring 191 in nunna an chan a ni.



4. Feb 2009 :- Victoria, Australia. Mihring 180 in nunna an chan a ni.



5. Oct 1944 :- Cleveland, USA.
Mihring 121 in nunna an chan a ni.

                    



                    HLAWNCHHING

Monday, 16 January 2017

G.K (HRIAT VE MAI MAI ATAN) - 2

KHAWVELA KHUAREL CHHIATNA RAPTHLAK  ZUALTE (PART-1)

LIRNGHING

1. May 20.1202 :- East Mediterranean. Mihring Nuai 11 velin nunna an chan a ni.



2. Feb 2.1556 :- Shenshi, China. Mihring Nuai 8 zetin nunna an chan a ni.



3. Oct 11.1737 :- Kolkata, India. Mihring Nuai 3 velin nunna an chan a ni.


4. July 28.1976 :- Tangshan, China. Mihring Nuai 2.4 in nunna an chan a ni.



5. Jan 12.2010 :- Haiti. Mihring Nuai 2.3 velin nunna an chan a ni.



6. May 22.1927 :- NanShan, China. Mihring Nuai 2 velin nunna an chan a ni.



TSUNAMI 

1. Dec 26.2004 :- South East Asia. Mihring Nuai 2 velin nunna an chan a ni.



2. Aug 27.1883 :- Sumatra/Java. Mihring Sing 3 zetin nunna an chan a ni.



3. June 15.1896 :- Sanriku, Japan. Mihring Sing 2.8 in nunna an chan a ni.



4. March 11.2011 :- Tohoku, Japan. Mihring Sing 1.6 in nunna an chan a ni.



5. Feb 29.1960 :- Agadir, Morocco. Mihring Sing 1.2 nunna an chan a ni.



LEIMIN

1. May 31.1970 :- Yungay, Peru. Mihring Sing 1.7 velin nunna an chan a ni.



2. Sept 4.1618 :- Chiavenna, Italy. Mihring Sang 2.4 in nunna an chan a ni.



3. Sept 2.1806 :- Goldau Valley, Switzerland.
Mihring 800 in nunna an chan a ni.




4. Sept 27.1987 :- Medellin, Colombia.

Mihring 683 in nunna an chan a ni.



                    HLAWNCHHING

Sunday, 15 January 2017

G.K (HRIAT VE MAI MAI ATAN)

KHAWVELA AIRPORT HLAUHAWM
(i.eLOCATION etc) ZUAL 10 TE

1. AGATTI AERODROME AIRPORT : He Airport hi southern ends of Agatti Island, Lakshadeep, India-a awm a ni.

2. KANSAI INTERNATIONAL AIRPORT : He International Airport hi thliarkâr siamchawp mawi tak mai Middle of Osaka Bay, Japan-a awm a ni.

3. WELLINGTON INTERNATIONAL AIRPORT : He International Airport hi 'Rongotai Airport' tiin an sawi tho bawk a. Subrub of Rongotai, Wellington, Newzeland-a awm a ni.

4. PRINCESS JULIANA INTERNATIONAL AIRPORT : He International Airport hi Saint 'Maarten international' tiin an sawi tho bawk a. Caribbean Island of Saints Martin-a awm a ni.



5. PARO AIRPORT : He Airport hi Paro atanga km 6 vela hla, deep valley on the bank of the Paro chhu rivers, Bhutan-a awm a ni.



6. NARSARSUAQ AIRPORT : He Airport hi Southern Greenland-a awm a ni.



7. LUKLA AIRPORT : He Airport hi 'Tenzing Hillary Airport' tiin an sawi tho bawk a. Lukla khawpui, Solukhumbu, Eastern Nepal-a awm a ni.



8. MADEIRA AIRPORT : He Airport hi tunhma chuan 'Santa Catarina Airport' a ni thin a. Tun hnuah chuan Funchal Airport tiin an sawi tho bawk a. The civil parish of santa catarina, Portugal-a awm a ni.



9. LOS ANGELES INTERNATIONAL AIRPORT : He International Airport hi Airport lian leh sumdâwnna Airport lian tak mai niin Los Angeles area, California a awm a ni.



10. KAI TAK AIRPORT : He Airport hi 'Hong Kong International Airport' tiin an hre tlângpui a, Hong Kong-a awm a ni.



                    HLAWNCHHING

Friday, 13 January 2017

DANGLAMNA

          Tunlaia thumal lar tak mai chu 'CHANGE' tih hi a ni. Mi te ber atanga a lian ber thlengin tawng kauchhehah kan hmang nasa hle mai a. Political platform atanga Pulpit tlâng thlenga sawi hlawh tak thumal a ni. He thumal, 'Change (Thlâk thleng/Danglamna)' tih hian kan nun a tha zâwnga hmasâwnna hi kan tinzâwn ber dawn a ni.

          Danglamna duhin miten ngaihtuahna nasa tak sêngin thil an lo ti a, chân an huam a, hlêp an ngam avangin danglamna rah an hmu a, an têl thin a ni. Kalphung ngai tha ti tlat chi kan awm a. Khawtlâng roreltûte zîngah leh Kohhrana thuneitûte zîngah kan tam zual niin a lang. Mahse, danglamna siam ngam khawpa dawih ngam leh huai ngam erawh kan tlêm leh viau lawi si. Chutihrual chuan, danglamna chuan kalphung ngai tha nia kan hriatte erawh hlamchhiah lo sela. Mi thenkhat chuan, mi hmai êng kan zah lutuk avângin danglamna kan siam ngam lo a ni thei. Mi hmai sa kan tâwn ngam loh avangin danglamna kan siam ngam lote pawh a ni thei bawk a, then leh rual kan ngah avângin danglamna kan hlen ngam lo a ni thei a, mi hmuha mawi loh hlauh luat avângin emaw, khawi pawl leh kohhrana kan tlâktlum loh hlauh luatah danglamna ngawih bopui kan awm teuh pawh a ni thei. Hei erawh theihnghilh lo ila, kan zavaia that tlânna tur a nih dawn phawt chuan huaisen taka hma la ngam tur leh danglam ngam tûra kan inbuatsaih erawh a tûl hle a ni. Chutih rual chuan, a chhe ber atanga a tha ber thleng kan ngaihtuah thiam pawh a tûl tho mai.

          Eng nge danglamna chu ni a, engvangin nge kan danglam ang a, khawiah hian nge danglam a ngaih a, danglamna hi tu siam tur nge ni ta ang le?

          Ngaihdân leh pawmdân hrang hrang nei mihringte hi hmasâwnna lam pan zêl chungin kan nung a, mihring khawsak changkâng zêl hian nunphungah danglamna nasa tak a thlen chho mêk zêl bawk a. Hmâna mite tihdân kan chînzui ngai lêmloh tam tak a awm tawh a. Hnualsuata duh loh vâng lam ai mahin, a tûl lem tawh lohna avâng zâwkin thil tha nia kan lo ngaih thin tam tak kan kalsan tawh a. Chutiang bawkin, tunlai khawvêl changkâng zêl hian thil thar, tha leh awlsam zâwk a rawn her chhuahpui ve mêk bawk a. Tunlai khawvêl changkânna leh hmasâwn chak tak kara chêng mêk mihringte hian he hmasâwnna mîla a ruala ke pên kan thiam pawh a hun ve tawh hle a ni. Mihringte hian mize hrang hrang kan pianpui a, kan khawsakna leh kan thil tawn danglam ang zêlin kan nunphung hi a inthlâk danglam ve thin a ni.
Kan khawtlâng nun chhe mêk leh sakhuana dal mêkte han thlir hian, siam that tûr leh tihdanglam tûr thil tam tak a awm hian ka hre ve thin. Mimalin a tan loh avângin chhûngkuain zawmna châng a hre lova, khawtlângah a kângkai a, ram leh hnam thlengin a nghawng ta thin a ni. Zirtirna tha taka chawm len nia kan hriatten ram leh sakhua min hruai mêk chung pawh hian hmasâwnna hmuh tûr a tam lo hlein ka hre ve thin. Eng pawh nise, a pawimawh ber chu kan rilru hi a ni. A taka kan chêt chhuahtir chu kan rilru ina a ngaihtuah rah a ni fo thin. Kan ram a hausa lova, kan nunphung pawh a la sang lo viau pawh a ni mai thei. Ram changkângte awm dan chu hmu vek mah ila kan la phâk rih lo pawh a ni thei e. Amaherawhchu, kan phâk ang tâwk leh kan theitâwpa hmalam pan tûr chuan kan rilru hi a inbuatsaih phawt a tûl a ni. Kan ram hruaitute leh mipuite pawh hian kan ram hian hmasâwnna ngelnghet tak neih kan duh takzet chuan rilru leh tih tak zetin kan phâk tâwk theuhah kan thiam ang tâwkin hma i la ang u. Mizoramin hma kan sâwn theih nan chuan moral reformation kan neih a tûl a. Chumi tûr chuan zirtirna kan inpêk tam a tûl bawk. Kan mihring mizia thalo lai paiha, kan ngaihdân nawlpui zâwi zâwia kan thlâk pawh a hun tawh a ni. Kan rilru nghetlo lutuk leh tih tak takna kan neilo lutuk hian kan hmasâwnna tûr min dal thin a ni. Sorkar, zirna, politics, kohhran leh khawtlâng kan inrelbâwl danah te hian a tha lai chhawm a, a thalo lai kan paih ngam a tûl tawh hle. Ram mipui nawlpui ngaihdan hian ram hmasâwn leh changkân kawngah thui takin kawngro a su thei a. Kan ngaihhlut zâwng leh ngaihpawimawh zâwngte hian kan society kal zêl dan a hril thui hle a ni.

          Danglamna thlen tûr chuan keimahni theuh atangin bul kan tan a ngai a. Keimahni kan danglam hmasak ngam a ngai. Miten mak an tih tur ang hiala awm a ngaih châng a awm thin. Tunlaina erawh a chhe zâwng ni lovin a hman tangkâi dan kan ngaihtuah thiam a tûl hle. Hun inher danglamtir aiin hun a lo thlena kan danglam ngam a hun tawh. Danglam a tûl hunah chuan tlawm ngam ila, hmasâwnna ke pên ngam khawpa kan intih paukhauh a hun tawh a ni. Nangmahah tan la, in chhûngkuaah thlen la, khawtlâng leh kohhran hi nghawr rawh se. Tichuan, ram nuam, khawtlâng nuam leh nun nuam kan nei ngei ang.

                    HLAWNCHHING

Wednesday, 11 January 2017

MISSIONARY DAY CHIBAI

“Thil tha chanchin lawmawm thlentute ke chu a va mawi êm!” (Rom 10:15)

Missionary Day chibai u le.




HLAWNCHHING

Monday, 9 January 2017

INCHÎMRALNA

          Inchîmralna tih hian in tam hneh avânga a tlêm zâwkte nihna (Identity) tihbo tial tialnate hi a ni. Inchîmralna chuan nunzia (Culture) leh inthuamna (Fashion) a thlâkthleng a. Kan nihna tichiangtu, pi pute sûlhnu thai bovin a awm tial tial thin. Min chîmtu, a thu leh hla ngah zâwk tih dân chu kan duh emaw duh lo emaw, kan thlah kal zêlte chuan an tih dân tûrah an ngai tial tial a. Chuvâng chuan, a bula tam zâwkte mawi tih leh duh zâwng tâwmpuia, eng nge a duh zâwng leh pawm zâwng pawh chiang tawh lo khawpa a tam zâwkte duh ang zâwng zawmpui zêlna dinhmunah a lo ding ta thin a ni.

          Khawvêl mihringte kan changkâng chho zêl a, hnam tina thalaite pawh kawng hrang hrangah an harh chho zêl bawk a. Chutih rualin, chîmral (assimilate) hmabâk hnam tam tak an awm mêk a. Chîmral tawh pawh an awm teuh âwm e.

          Inchîmralna tûr hian hmanraw hrang hrang a awm thei ang a. Tawng kal hmangte, nihphung (Culture), tih dân (Practice) inchei dân (Fashion) inneih pawh (Inter racial marriage) te hi hmanraw langsâr zualte an ni âwm e. Kohhran pawl (Denomination) leh sakhua (Religion) ah pawh hian inchîmralna hi a thleng ve thei tho a ni. Sakhuana leh Kohhran pawl inchîmralna chuan, mihring thlarau leh rinna nun a khawih tel a, rinna kawngah a nihna dik tak pawh inhrelo khawp hialin a awmtîr thei a ni. A tam zâwkte tih dân chu a tîrah tha ti lêm lo mahse, Mita hmuh leh Benga hriat a tam zâwk miau chuan, zâwi zâwia pawm thiam chin leh pawm hun a lo awm a, chîmralin a lo awm ta thin a ni.

          Inchîmralna laka kan invênna tûr atân chuan, kan nihna(Identity) hloh thei khawpa mi dangte tih dân tha zâwka ngaih tlatna leh awh lutukna lakah kan invên thiam a pawimawh hle a ni. Kan hnamzia (Culture) leh kan rinna (Doctrine) a nghîn chuan, sakhua leh kohhran lungphûm a nghîng tihna a ni a. Sakhuana leh Kohhran tih dân hi a ral chuan, a vuantute pawh an ral a ni nghâl mai thin.

          Zirlaite leh degree ngah tawh thenkhat hian sawrkara intahluh nachâng kan hriat a tha hle mai. Kan mîte chênna huamchhûngah na na na chuan sawrkar office luahtu tam zâwk hi keimahni kan nih a tûl a ni. Hetianga hnam dang an la tam fo chuan inchîmral theihna chikhat a ni.

          Tin, mahni tawng ngainat thiam te, mahni nunphung leh khawsakzia zahpui lo va, vawrh lâr dân thiam tûra hmalâkte a tûl bawk a ni. Hnam tênaute hian harsatna tam tak kan tâwk bîk niin a lang. Mahnia ro inrêl theihna huamchhûng (Autonomus) ang te kan nih loh phei chuan kan awmna rama mi tam zâwk (Majority) tawng thiam a tûl a, a kârah mahni tawng thiam a lo tûl bawk nên. Tih tûr kan ngah phah bîk êm êm a ni. Mahni tawng ngainat tûr tih avânga kan vêla hnam dangte tawng lampang a kâwk lêm lo. Hnam dangte tawng leh nunphungte zah saka zirchiante pawh hi thil tha tak a ni.

          Tin, kan hnam chanchin (History) te kan zir tama kan hriat tam a pawimawh a, kan hnam history te leh kan hnam dân te kan ngaihhlut a, kan puanzâr tam te pawh a tûl hle âwm e. Chutih rual chuan, International level thlîr thiam ila, kan hnam tih dân (context) mîla kan society-a seng luh dân kan thiam a tûl hle bawk. Kan society kalphung leh zia hre rân chunga chumi mîla kan her rem thiam pawh a tha ang. Sâp ho tih dân zawng zawng hi keini hnam tênau tân a tha vek kher lo tih erawh kan hriat tel a tha ang e.

          A tâwp berah chuan, rinawm takin Pathian rawng hi bâwl ila, kan ram leh hnam hi inchîmralna laka ta vênhimin kan awm ngei ang tih hi ka ring tlat a ni.

"Lalpa rawngbâwl duh lo ram leh hnam chu an la boral dâwn si a
Ram leh hnam dinchhuahna kulhpui ber chu Krista chanchin tha hril hi a ni"

                    HLAWNCHHING

Sunday, 1 January 2017

KUM THAR CHIBAI

          Kum 2017 kumthar chibai ka bûk a che u. Kumtluana Pathian hruaina chang theuh turin duhsakna sâng ber ka hlân bawk a che u. He kumthar hian Pathian malsâwmna tam tak thlen che u sela, chu malsâwmna chuan kawng tinrêngah hmasâwnna thlen che u rawh se.

          He kumthar lo thlengah hian rilrua ngaihpawimawh leh ruahman lâwk tihhlawhtlin tur tam tak kan nei theuhin ka ring a. Rilrua kan thil lo ruahman lâwkte leh kan duhthusâmte tihlawhtling tûrin inbuatsaihna tha tak pawh kan nei ngeiin ka ring. Kumtluana kan hun hmanna turah hian mi dangte tâna harsatna thlen lo turin fimkhur ila, Pathian duhzâwng, a tha leh lawmtlâk leh tha famkim chu hrefiah thiam thei turin kan rilru i buatsaih thar theuh ang u. Pathian ngaihpawimawh ber chu "Mihring"(person) hi a ni a. He kum tharah hian, chu Pathian ngaihpawimawh ber chu kan ngaipawimawh ber tur a ni ang. Hna aiin a thawktu hi an pawimawh hmasak zâwk avângin mi dangte tâna malsâwmna ni tura rawngbawl thei turin i inbuatsaih thar theuh ang u. Thla pawh khian a thim(mang) lai chuan duhawmna rêng rêng a nei lo va, a lo dê a, a lo bial a, khawvêl zân thim tiêng tûrin a hun a hmang thin. Nang paw'n he kumthar lo thleng mêkah hian mi dangte tân i nun hmang la, khawvêla i ên chhûng hian mi dang ên ve ang che; I hringnun thla a bial a, a mang leh hmâ ngei hian. Kan mihringpuite rawngbawl sak hi he kumthar atang hian i ngai pawimawh hmasa ber ang u.

          Tin, he kumtharah hian Pathian ngaiha thaa inentîr tûrin thahnemngai bawk ila. Thahnemngaihna hian hlawhtlinnaah min hruai a. Hlawhtlinna chuan hmasâwnna tam tak min thlen bawk ang. Zirlaite, Sumdawngte, Kut hnathawktu, Office-a hnathawkte, Ram hruaitu leh Kohhrana rawngbawl hna thawktu zawng zawngte he kum tharah hian kan hna leh tih tûr theuhte thahnemngai taka hmachhawn tur leh tihlawhtling tûrin kan insâwm a. Thahnemngaihna chuan mimal nunah hlawhtlinna min thlen ang a, chhûngkaw khawsaknaah intodelhna leh hmasâwnna min thlen bawk ang. Pathian ram pawh a zau zêl ang a; Kan ram leh kan khawtlâng nun pawh a lo mawi zual zel dâwn a ni.

Kum thar chibai vek ule.



HLAWNCHHING