KIM JONG NAM THIHNA LEH PAEKTU MOUNTAIN
Lalramdina Hlawnchhing
11 February 2017, a Malayasia Airport a North Korea Lalpa, Kim Jong Un unaupa, Kim Jong Nam thah a nih thu kha kan hriat theuh a rinawm. A unaupa Jong Un tihtîr a nih ngei pawh rin a ni a. An thah dân lam nilo, an thah chhan nia an sawi hi, a ngaihnawm ve hrim hrim a, i han târlang dâwn teh ang.
North Korea leh China ram inrîna hnaihah khian tlâng khawkrawk leh hmingthang tak pakhat, hmân laia tlângkâng (volcano) in a siam, a chhîpa khuar thûk tak awm avânga dîl thûk tak awm a awm a. Chu tlâng, a hming 'Paektu' chu tuna inthahna lo awmna chhan nên inzawmna thûk tak nei niin an ring.
Paektu tlâng leh tuna North Korea rorêltute chhûngkua hi inzawm tlata sawi a ni a, chu thawnthu chu an rorêlna dikzia leh nghehzia tilangtu (legitimise) niin an sawi thin. Chuvangin, an ram chhinchhiahna, emblem ah te pawh an chuantîr nghe nghe a ni. Chubâkah, an rama thil ropui deuh, chi hrang hrang, rockets, power plants, etc. ah te pawh a hming an puttîr nasa hle a ni. Kim chhûngkua thlahtu, Kim Il (il) Sung-a nihna, leilunga langchhuak (geographic incarnation) ang hiala ngaih a ni. Kim il Sung chu, chu tlâng pang vêlah chuan hmunkhuara, Japan râl laka Korea chhanchhuaktu nia sawi a ni bawk.
Hetiang hian Kim chhûngkaw thlah, Kim Jong Nam leh Kim Jong Un te chu, chu tlâng hmingthang tak atanga lo piangchhuak thisen zawmpui chu an ni ve ta zêl a ni. Hmân deuh lawka an pa thi ta, Kim Jong il pawh kha hemi tlânga piang hi a ni an ti.
North Korea miten Kim chhûngkua pathian ang deuhthâwa an ngaihna hi, mithiam pakhhat, Cumings chuan, hmânlai thurin pakhat, confucianism ang deuh niin a sawi a, communist thurin nêna chawhpawlh, 'Neo Confucianism' tiin a hming a phuahsak nghe nghe a ni.
Confucianism thurin dân ang chuan, lal atân, unau zînga mipa upa ber chu ngaihpawimawh hmasak tûr a ni a. Kim Jong Nam chu, nuhrang laka mi nimahse, an upa ber a lo ni si a. Jong Un chu tunah lalna changtu a ni lawi si a. Chuvangin, u zâwk a la dam chhûng chuan Jong Un chuan a dinhmun ch him tâwk lovin a hria ni ngei tûr a ni. Tunah hian 'lal' tih hming chu pu chiah lo mahse, hei aia lalna a awm chuang lo vang.
Korea ram hi, tûnhma atangin unau zîngah lalna inchuha indona a awm fo tawh thin a. An milian ho zîngah, lal laka lungawilo, lal paihthlâk tum an awm châng chuan, ram danga thleng thin ang bawkin, lal unau dang la damte châwisâna, an hming hmanga mipui rilru hneh an tum fo thin. Chu thil hlauhthâwnna rilrû chu, tuna inthahna lo hringchhuaktu pawh hi ni ngeiin an hria a ni.
Tuna Kim te unau hi mipa pathum an ni a, Jong Nam hi a upa ber a ni a, Kim Jong Chol a'n a dawt a, Jong Un hi a naupang ber a ni. Jong Nam hi lehkhathiam, khawthlang lam ramah te pawh lehkha lo zir tawh thin a ni a. Chumi avâng chuan an ram inawp dân, dictatorship hi a sawisêl fo thin a ni. Chutiang rilrû pu mi a nih avâng chuan, North Korea rorêltu ni chi lova ngaih a ni a. Chu chu hriain, ramdangah raltlân ang deuhvin a awm rei tawh viau a, a unaupa Jong Un huatthu sawi hlau takin, intilâr lo takin China sâwrkâr vênna hnuaiah a khawsa ve mai mai thin. Mahse, chu a nundân tlâwm tak chuan a himna atân awmzia a nei ta chuang lo a ni hi. Hmân deuh tawh khân, a nau hnênah, a nunna zuah hrâm tûra ngenna pawh a lo siam tawh a ni an ti.
A dawttu Kim Jong Chol ve thung chu, zaithiam, Eric Clapton ngaisâng êm êmtu a ni thung a. A tîr lamah chuan mipuite pawhin a pa aiawhtu la ni ngei tûra an rin a ni a. Mahse, a khawsakzia enin, a pa khân 'nu lutuk' tiin a hnâwl ta a ni. Tunah hian Pongyang ah khawsa ve niin South Korea Inteligence te chuan an sawi. A ni hi chu ngaimawhtlâk ah a nau hian a ngailo a ni maithei.
An unau zîngah chuan Jong Un hi pa deuh bera a pa ngaih a ni ngei ang. 2009 atang tawh khân 'General of Paektu' tih a lo ni tawh a. Tlâng ropui leh hmingthang Paektu chhûlchhuak lal thlah kal zêl humhimtu tûra ngaih a lo ni daih tawh a ang khawp mai.
Kim Jong Nam hian nuhrang ve ve lakah fapa pahnih a nei a. Pakhat chu Beijing ah chêngin, pakhat zawk chu Mac Macau ah a awm. Khawvêl thil hi a dang zêl angin, North Korea sawrkar kalphung pawh hi a la danglam ve ngei ang a, tuna thi ta, Kim Jong Nam fapa pahnihte pawh hi N.Korea mite hian Jong Un thlâk nan hman an la tum lo vang tih a sawi theih loh va. A fapa pakhat zâwk, Kim Han Sol hnênah hian a pa in, Jong Un mimal nun thurûk engemaw a hrilh nia sawi a ni a. Chuvâng chuan, South Korea sâwrkâr phei chuan, Jong Un lakah a dinhmun hi a himloh mai te an ring a ni.
Kim Jong Un hian amah han khing thei âwm deuha a ngaihte chu thenfai zêl a tum niin a lang a. Chumi hna thawk tûr chuan, mipa sek teltul ai chuan hmeichhia a duh zâwk niin an sawi. Hmeichhe hmêltha leh fing leh zei bawk si te a chhawr nual a, ram hrang hrang tawng leh râlthuam hmandân te a zirtîr tluk tluk mai niin an sawi.
HLAWNCHHING