Wednesday, 23 December 2015

KHAWVEL FOOTBALL HISTORY-A DAI TAWH LO TUR RECORD THENKHAT TE

KHAWVEL HUAPA FOOTBALLER GOAL KHUNG TAM ZUALTE

1.JOSEF BICAN
Ram - Austria/Czechoslovakia
Career - 1931-1956
App - 918
Goal - 1468

2.GERD MULLER
Ram - Germany
Career - 1962 - 1983
App - 1216
Goal - 1461

3.ARTHUR FRIEDENREICH
Ram - Brazil
Career -1909 - 1935
App - 1239
Goal - 1329

4.PELE
Ram - Brazil
Career - 1956 - 1990
App - 1375
Goal - 1284

5.FRANZ BINDER
Ram - Austria/Germany
Career - 1930 - 1949
App - 756
Goal - 1006

6.ROMARIO
Ram - Brazil
Career - 1985 - 2005
App - 1220
Goal - 923

7.ALFREDO DE STEFANO
Ram - Argentina
Career - 1945 - 1966
App - 665
Goal - 810

8.EUSEBIO
Ram - Portugal
Career - 1957 - 1979
App - 809
Goal - 790

9.FERENC PUKAS
Ram - Hungary/Spain
Career - 1943 1966
App - 1123
Goal - 754

KHAWVEL HUAP FOOTBALL HISTORY-A CLUB TANA PLAYER TROPHIES CHAWI TAM TE

1.RYAN GIGGS
Club - Manchester United
Trophies - 34

2.VICTOR BAIA
Club - FC Porto, Barcelona
Trophies - 31

3.KENNY DALGLISH
Club - Liverpool, Celtic
Trophies - 31

4.PELE
Club - Santos, Newyork Cosmos
Trophies - 28

5.ZLATAN IBRAHIMOVIC
Club - Ajax, Juventus, Inter Milan, Barcelona, AC Milan, PSG
Trophies - 26
6.PAOLO MALDINI
Club - AC Milan
Trophies - 26                                             (Ani hi ala danglam thei. HC)

7.LIONEL MESSI
Club - Barcelona
Trophies - 25                                                  (Ani hi ala danglam thei. HC)

8.ANDRES INIESTA
Club - Barcelona
Trophies - 25                                            (Ani hi ala danglam thei. HC)

9.DANI ALVES
Club - Sevilla, Barcelona
Trophies - 25                                            (Ani hi ala danglam thei. HC)

10.XAVI HERNANDEZ
Club - Barcelona
Trophies - 25                                            (Ani hi ala danglam thei. HC)

11.PAUL SCHOLES
Club - Manchester United
Trophies - 25

12.EDWIN VAN DERSAR
Club - Ajax, Manchester United
Trophies - 25

KHAWVEL HUAPA RIVALRIES ROPUI ZUAL 10

1. REALMADRID vs BARCELONA
(Spain)

2. LAZIO vs AS ROMA
(Italy)

3. CELTIC vs RANGERS
(Scotland)

4. BOCA JUNIOR vs RIVER PLATE
(Argentina)

5. INTER MILAN vs AC MILAN
(Italy)

6. LIVERPOOL vs MAN UTD
(England)

7. INTER MILAN vs JUVENTUS
(Italy)

8. FERNERBAHCE vs GALATASARAY
(Turkey)

9. NACIONAL vs PENAROL
(Uruguay)

10. CORINTHIANS vs PALMEIRAS
(Brazil)

KHAWVEL HUAPA GOAL KEEPER CLUB LEH RAM TANA GOAL 30 KHUNG TLINGTE

1. ROGERIO CENI (Brazil)
Career....1990-
Goal....131

2. JOSE LUIS CHILAVERT (Paraguay)
Career....1982-04
Goal....62

3. DIMITAR IVANKOV (Bulgaria)
Career....1996-11
Goal....42

4. RENE HIGUITA (Colombia)
Career.....1985-10
Goal....41

5. JOHNNY VEGAS (Peru)
Career....1997-
Goal...39

5. MARCIO (Brazil)
Career....2002-
Goal....34

6. JORGE CAMPOS (Mexico)
Career....1998-04
Goal...34

7. HANS JORGBUTT (Germany)
Career.....1994-12
Goal....32

8. MISAEL ALFARO (Elsavador)
Career.....1988-10
Goal...31

KHAWVELA CAPTAIN THA ZUAL BIK 20 TE

          Talk Sports.com in Khawvela Team Captain Ropui Bik 20 athlan chhuah te...
       
          Heng Captain ho te hi an Tittle lak zat lam kha tehna atan an hmang berlo a. Team ah Leadership an neih dan leh Player fangte lakah zahawm takin an khawsa thiam em tih leh an khelhpui player te tihphur dan anthiam em ? tih hi an tehna pawimawh tak ani...Tin heng Captain te hi an vanglaia an larna Club/Ram zel dah lan a ni.

CAPTAIN ROPUI BIK 20 TE

1. Franz Beckenbauer
West Germany

2. Bobby Moore
England

3. Roy Keane
Man Utd

4. Obdulio Varela
Brazil

5. Franco Baresi
Italy

6. Carles Puyol
Barcelona

7. Francisco Gento
Real Madrid

8. Diego Maradona
Argentina

9. Francisco Totti
As Roma

10. Steven Gerrard
Liverpool

11. Tony Adams
Arsenal

12. Jose Nasazzi
Uruguay

13. Didier Deschamp
France

14. Bryan Robson
Man Utd

15. Paolo Maldini
Ac Milan

16. John Terry
Chelsea

17. Patrick Viera
Arsenal

18. Iker Casillas
Real Madrid

19. Ian Ashbee
Hull City

20. John Mc Govern
Hartelpool

KHAWVEL HUAPA PENALTY MISSED THEIHNGHILH TAWH LOH TUR TE

          Penalty awmzia kan hria, mi thenkhat mittui ti tla tu, thenkhat lawm avanga an au chhuahna thlentu a ni.

          Khawvel huapa Penalty missed sawi hlawh tak tak a awm teuh a, tun thlenga Fans thenkhat mittui la titla tu Penalty Missed langsar zualte chu :-

1. ROBERTO BAGGIO (Italy)
1994 World Cup Final ah Italy vs Brazil in penalty hmangin Champion team nih an inchuh. Baggio chuan a pet over luah mai. Italy fans te mittui hruk sen rual a ni lo.

2. DAVID BECKHAM (England)
2004 Euro Quarter Final a ni. England vs Portugal in Semi Final lut zawk nih an inchuh. David Beckham penalty pet goal loh vangin England an tla.

3. MICHEL PLATINI (France)
1986 World Cup Quartel Final ah France vs Brazil in Semi Final lut zawk nih an tum. Penalty hmangin chak zawk an zawng a. France tan Platini chuan a missed ta. France fans ten tap chungin Stadium an chhuahsan.

4. CHRIS WADDLE (England)
1990 World Cup Semi Final ah England vs West Germay ten Final lut zawk ni turin penalty an pet. England tan Waddle chuan chiang mangkhengin a missed. England fans te biangah mittui dan sen rual loh a luang zawih zawih mai a ni.

5. ASOMOAH GYAN (Ghana)
2010 World Cup Quarter Final ah Ghana vs Uruguay ten Penalty hmangin chak zawk an zawng. Gyan chuan pet over luahin Ghana an tla.

6. JOHN TERRY
2008 UCL Final ah Man Utd vs Chelsea ten Champion nih an inchuh. Penalty hmanga Champion team nih an inchuh naah Terry chuan Goal Bar chungah a pet over luah mai. Man Utd an Champion zui.
Blues fans te mittui chu hruk sen rual a ni lo.

EUROPE CHHUNG FOOTBALL A RAM ROPUI ZUALTE GAME 1 CHHUNGA GOAL KHUNG TAMTE

          Europe chhung Football a ram ropui zualte ah Game 1 chhunga Goal khung tamte

1. ENGLAND
JOE PAYNE (Luton Town FC)
13.4.1936 (Luton 12-0 Bristol)
Goal khung zat - 10
League - 3rd Division

2. GERMANY
DIETER MULLER (FC Kologne)
17.8.1977 (Welder Bremen 2-7 Kologne)
Goal khung zat - 6
League - Bundesliga

3. ITALY
SILVIO PIOLA (Provercelli)
29.10.1933 (Provercelli 7-2 Fiorentina)
Goal khung zat - 6
League - Serie 'A'

4. OMAR SILVORI (Juventus)
10.6.1961 (Juventus 9-1 Inter Milan)
Goal khung zat - 6
League - Serie 'A'

5. SPAIN
AGUSTIN SAUTO (Athletic Bilbao)
8.2.1931 (Athl Bilbao 12-1 Barcelona)
Goal khung zat - 7
League - La Liga

6. LASZIO KUBALA (Barcelona)
10.2.1952 (Barcelona 9-0 Sporting Gijon)
Goal khung zat - 7
League - La Liga

EUROPE RAM CHHUNGA CLUB 1 TANA GOAL KHUNG TAM TE

1. UWE SEELER
Club - Humberger SV (Germany)
App - 476
Goal - 404

2. GERD MULLER
Club - Bayern Munich (Germany)
App - 453
Goal - 398

3. JIMMY MCGRORY
Club - Celtic (Scotland)
App - 378
Goal - 395

4. FERENC SZUSZA
Club - Ujpest (Hungary)
App - 463
Goal - 392

5. GYORGY SAROSI
Club - Ferencvarosi (Hungary)
App - 384
Goal - 351

6. DEXIE DEAN
Club - Everton (England)
App - 339
Goal - 349

7. FERNANDO PEYROTEO
Club - Sporting Cp (Portugal)
App - 197
Goal - 331

8. EUSEBIO
Club - Benfica (Portugal)
App - 301
Goal - 319

9. JOSE AGUAS
Club - Benfica (Portugal)
App - 281
Goal - 290

10. LIONEL MESSI
Club - Barcelona (Spain)
App - 321
Goal - 289
(Ani hi a la danglam thei. HC)

FOOTBALL HISTORY-A THIL THLENG LANGSAR ZUALTE

1) 500 - China-ah Footbal (Tsu chu) khelh a ni.

2) 1314 - England ramah Edward II
chuan London-a Football khel thin ten khawlaiah thil an tihchhiat nasat theih lutuk avangin Football khelh a khap.

3) 1848 - Football dan hmasa ber chu Cambridge University-ah duan a ni.

4) 1852 - School leh School (Football
Match) hmasa ber Westminster leh Harrow in an khel.

5) 1855 - Sheffied Football Club, tun
thlenga la ding zinga club upa ber chu din ani.

6) 1863 - Football Association (FA) din a ni.

7) 1870 - International match hmasa ber chu England leh Scotland in Kennington Oval-ah an khel.

8) 1871 - FA Cup chu khelh tan a ni.

9) 1872 - Corner Kick chu hman tan a ni.

10) 1873 - Scottish FA din a ni a, Scottish Cup tan nghal a ni.

11) 1874 - Shin pads (ngal kawr) hman tan a ni.

12) 1875 - Goal chung lama hrui zam thin (tape) chu hmawlh kham (cross bar) in thlak a ni.

13) 1876 - Welsh FA din a ni.

14) 1878 - Referee hamrik (whistle) hman tan a ni.

15) 1885 - Football khelh chu eizawn nan danin a pawm ta.

16) 1888 - Football League din a ni.

17) 1891 - Goal net hman tan a ni.

18) 1891 - Linesmen (Assistant Referee) kan tih takte chuan umpire an thlak.

19) 1891 - FA in Penalty Kick dan a hmang tan.

20) 1904 - FIFA chu Paris-ah din a ni.
Britain ram pâwna 'International Match' hmasa ber Belgium leh France in Brussels bulah an khel.

21) 1907 - Professional Footballers’
Association (PFA) din a ni a. A tirah chuan Football Players and Trainers Union tih a ni.

22) 1928 - Player te Number (Jersey no) hman tan a ni.

23) 1930 - World Cup hmasa ber Uruguay ah khelh a ni.

24) 1932 - FIFA in Substitute-te chu dan ang thlapin a pawm ta.

25) 1950 - England in a vawikhatna atan World Cup an khel ve.

26) 1954 - Union of European Football Association (UEFA) din a ni.

27) 1955 - European Cup tan a ni.

28) 1960 - Football League Cup tan a ni.

29) 1965 - Football League chuan Substitution (inthlak) a phal ta.

30) 1968 - Red Card hman tan a ni.(Mexico Olympic-ah)

31) 1981 - Football League chuan a chak ten point 2 an hmuh thin kha poit 3 ah a thlak ta.

32) 1982 - Professional Foul Rule chu hman tan a ni.

33) 1992 - FA Premier League chu din a ni.

34) 1993 - Champions’ League chuan European Cup a thlak ta.

ENGLAND 'FA' IN DOMESTIC COMPETITIONS-A A PAWM CHIN LEAGUE TE

          Khawvela League ropui ber neia inngai thin England FA hnuaiah hian League hrang hrang a awm teuh a. Chung League zawng zawngte chu FA khuan Domestic Competition ah a pawm vek lemlo a. FA in Domestic Competition-a a pawm chin League te chu :-

1. ENGLISH PREMIER LEAGUE
Khelh tan kum -1888

2. FA CUP
Khelh tan kum - 1872

3. LEAGUE CUP
Khelh tan kum - 1962

ENGLAND 'FA' IN UEFA HNUAIA CLUB INELNA BIKA DOMESTIC COMPETITION-A ALO PAWM VE TE :-

1. CHAMPIONS LEAGUE
Khelh tan kum - 1955

2. EUROPA LEAGUE
Khelh tan kum - 1971

3. CUP WINNERS CUP
Khelh tan kum - 1972

4. SUPER CUP
Khelh tan kum - 1972

ENGLAND 'FA' IN FIFA HNUAIA CLUB INELNA BIKA DOMESTIC COMPETITION-A ALO PAWM VE TE :-

1. FIFA CLUB WORLD CUP
Khelh tan kum - 2000

2. INTER CONTINENTAL CUP
Khelh tan kum - 1960

          Heng a chunga kan dahlan zinga English Club Champion Team ni thei chu FA khuan dinhmun sang takah a dah thin a, chuvang chuan English Club ho khuan heng FA in Domestic Competition-a a pawm ho bikah hi chuan Champion Team nih an tum bik zual thin a ni.

EPL "PLAYER OF THE YEAR" LO NI TAWH TE

          Kum 1992-1993 Season atang khan vawiin thlenga EPL/PBL kan tih tak hmingpu hian khelh tan a ni a. He League hi 1888 daih tawh khan khelh tan niin, 1992-1993 Season khan EPL/BPL tiin a hming hi an thlak ta a ni. He League hi khawvela League langsar bel pawl a ni a, a bikin Asia Ram chhungah phei chuan English League ngainatu hi tam tak kan awm ani.
          
          'EPL' tih anih hnua Season tin Player tha bera an thlan thin, "Player of the Year" te kan enho ang a. Kum 2000 atanga 'Player of the Year' te chauh lo dahlang ila.

2000 - 2001= Patrick Vieira (Arsenal)

2001 - 2002 = Freddie Ljungburg (Arsenal)

2002 - 2003 = Ruud van Nistelrooy (Manchester United)

2003 - 2004 = Thierry Henry (Arsenal)

2004 - 2005 = Frank Lampard (Chelsea)

2005 - 2006 = Thierry Henry (Arsenal)

2006 - 2007 = Christiano Ronaldo (Manchester United)

2007 - 2008 = Christiano Ronaldo (Manchester United)

2008 - 2009 = Nemanja Vidic (Manchester United)

2009 - 2010 = Wayne Rooney (Manchester United)

2010 - 2011= Nemanja Vidic (Manchester United)

2011 - 2012 = Vincent Kompany (Manchester City)

2012 - 2013 = Gareth Bale (Tottenham Hotspur)

2013 - 2014 Luis Suarez (Liverpool)

2014 - 2015 = Eden Hazard (Chelsea)

2015 - 2016 = ?

          He chawimawina dawng tam ber te chu :-
Thierry Henry - 2
Christiano Ronaldo - 2
Nemanja Vidic - 2

          He chawimawina Season zawna dawng thei awmchhun chu
Christiano Ronaldo - 2 (2006-07, 2007-08)

         Manchester United hian 2006-07, 2007-08, 2008-09, 2009-10, 2010-11 chhung a zawn zatin he chawimawina hi an hauh thei a. Record ropui a tling a ni.

          EPL Player of the Year dawng tawh Ram (Country) te chu :-
(Hei hi Player, he chawimawina dawngtu Ram zel a ni)

England - 5
France - 3
Belgium - 2
portugal - 2
Serbia - 2
Denmark - 1
Brazil - 1
Trinidad and Tobago - 1
Sweden - 1
Netherland - 1
Wales - 1
Uruguay - 1

          
          EPL Player of the Year chawimawina dawng tawh Club te :-

Manchester United - 8
Arsenal - 4
Liverpool - 2
Chelsea - 22
Blackburn Rovers - 1
Middlesbrough - 1
Sunderland - 1
Manchester City - 1
Tottenham Hotspur - 1

STADIUM DANGDAI THENKHAT

1. THE FLOAT :- He Stadium mak danglam tak mai hi Marina Bay, Singapore-a awm a ni a. Football khelhna hmun niin Stadium dang ang lo takin a khelmual chin hi tui chunga awm a ni. A sakna hmanrua hi thir hlir a ni a, mahse tui chungah a awm tlat si! A zau zawng hi 390 ft. x 270 ft. a ni. Khelmual atanga hla deuh de daw-ah mi 30,000 thutna Gallery a awm ve thung.

2. OSAKA STADIUM :- He Stadium hi Japan rama Osaka khawpui laili takah a awm a. Baseball Team Nankai Hawks hovin Home Ground atan an lo hmang tawh thin. Mi 31,379 thutna tur seat a awm. Kum 1988 khan The Hawks neitu Company chuan Daiei Group hnenah he Stadium hi an hralh a. Chumi hnuah chuan inkhelh nan hmang tawh lovin khelmual chu In design thar sak nan an hmang ta zawk a ni. En mai chuan Stadium Gallery-in In a kual pup ringawt a ang hle. Tunah chuan tihchhiat vek a ni tawh a, a hmunah hian Shopping Center an sa tawh.

3. COCODRILOS SPORTS PARK :- He Stadium ing-euh zet mai hi Caracus, Venezuela-a awm a ni a, Sport chi hrang hrang tih nana hman thin ni mahse Football khelh nan hman tam ber a ni. Mipui 3,500 len theihna a ni a, a hrulah hian kawngpui (Highway) a awm. Venezuela rama Football Club pakhat Caracas FC chuan Home Stadium atan an hmang ve zeuh zeuh (part time) bawk. Mual chanve dawn hi awih-tlan a ni tlat mai! Hisap nei rana inkhelh a ngaih hmel.

4. BRAGA MUNICIPAL STADIUM :- He Stadium hi Portugal rama Stadium sakna senso tam ber (Most Expensive) leh maksak ber (Weirdest) a ni. $122 Million senga sak hi quarry hmuna sak a ni pek a, a senso pawh a sang lo thei lo a ni awm e. Sporting Clube De Braga Home Ground a ni a, Euro 2004 khelhna hmun pakhat a ni bawk. Khawvela Stadium mawi leh Original ber pawla sawi a ni.

5. SKALA STADIUM :- Skali, Faroe Islands rama awm hi football khelh nana hman deuh ber a ni a. Skala IF te'n Home Ground atan an hmang mek bawk. He Stadium ah hian Faroe Islands National Team leh ram dang National Team te pawh an lo inkhel ve tawh thin. Tuipui bul chiaha awm a ni a, inkhelh laia tuipuia ball tla chhar turin Lawnglenga chuang mi an dah thin. Ball liam chhar a hautak ve ngawt ang le! Mi 2,000 thut len theihna seat a awm ve ran a, kum 1968-a hawn a ni.

6. KRAMYRA STADIUM :- Norway rama an Stadium hian kan ram khelmual te pawh a ang deuh roh! He Stadium hi Alesund khawpuia awm a ni a, Aalesunds Football Club te'n 2004 thleng khan Home Ground atan an hmang a ni. He Stadium hian Mizoram Mual thenkhat a ang em em mai a, ko pangah, thutphah hran awm bik chuang lovah inkhel an en ve mai thin a ni. Stadium lamah intluk viau mah ila a khelh lamah kan inthlau deuh a nih hmel!

7. VOZDOVAC STADIUM :- Belgrade, Serbia ram ami hi a dangdai khawp mai. Tual zawlah ni lovin inchung zawla sak a ni daih mai! Voždovac Belgrade Home Ground a ni a, mi 5,200 lenna Stadium dangdai zet hi Shopping Center chung zawla sak a ni hem mai! He Stadium hi Europa Leage bakah Champions League hial pawh khelh theihna tura UEFA Standard ngata sak vek a ni.

8. Belhna : Hei hi chu Stadium han tih tur chi a ni lova, Football khelhna chi ziazang a ni lo. A mual pum hi a awih tawp mai a ni. He football Ground maksak deuh mai hi Ukraine rama awm a ni a, a chanchin hi hriat tur a tam lo hle a, tak tak erawh a ni thung.





KHAWVEL FOOTBALLER MAHNI RAM TANA GOAL KHUNG TAMTE

          Khawvelah hian Footballer Ropui tak tak an tam khawp mai a. Chung Footballer Ropui zingah chuan mahni Ram tana Goal khung thei te hi Player Ropui an ti mai thin a. Ram tana Goal tam tak khung thei Player phei chu Ramin a ngaihlu em em thin a. An Ram chhungah phei chuan Chawimawina Famkim an pe thin ani.

          Chung Footballer Mahni Ram tana Goal khung tamte chu :-

1. ALI DAEI
Ram - Iran
Goal - 109
App - 149

2. FERENC PUKAS
Ram - Hungary
Goal - 84
App - 85

3. KAMAMOTO
Ram - Japan
Goal - 80
App - 84

4. HUSSAIN SAEED
Ram - Irag
Goal - 78
App - 137

5. PELE
Ram - Brazil
Goal - 77
App - 92

6. GODFREY CHITALU
Ram - Zambia
Goal - 76
App - 108

7. BASHAR ABDULLAH
Ram - Kuwait
Goal - 75
App - 133

8. MAJOB ABDULLAH
Ram - Saudi Arabia
Goal - 71
App - 116

9. MIROSLAV KLOSE
Ram - Germany
Goal - 71
App - 137

10. STERN JOHN
Ram - Trinidad and Tobago
Goal - 70
App - 115

10. SEMAMUANG
Ram - Thailand
Goal - 70
App - 131






KHAWVEL-A FOOTBALL CLUB UPA ZUALTE

          Khawvel pumah hian Football Club hi engzat nge awm chiah hriat harsa tak ani a.Keini Mizoramah ringawt pawh hian Khua/Veng tinah deuhthaw Football Club kan nei a nih hi... Chutiang a nih chuan Khawvel pumpuia Football Club tam dan tur chu kan suangtuah thiam mai awm e.

          History han chhui han chhui hian Football ah hian England Ram khu an lo Advance tih hi phat rual anilo. Khawvela Football Club hmasa ho pawh hi England Ram atanga lo chawr chhuak vek ti ila a dik awme. Chutihrual chuan Khawvel Ram thenkhatah tuna kan dahlan tur nilo heng ho aia Club hmasa an lo awm a nih chuan thuhran nise...

          Tuna kan dahlan tur hi chu Official Record a Club Ding hmasate an ni tih lo hre tel bawk ila.

KHAWVELA FOOTBALL CLUB UPA ZUALTE  CHU :-

1. Sheffield Football Club
(England)
Din Kum - 1857

2. Hallam Football Club
(England)
Din Kum - 1860

3. Wanderers FC
(England)
Din Kum - 1860

4. Worksop Town Football Club
(England)
Din Kum - 1861

5. Nottingham Country FC
(England)
Din Kum - 1862

6. Stoke City Football Club
(England)
Din Kum - 1863

7. Brigg Town FC
(England)
Din Kum - 1864

8. Wrexham FC
(Wales)
Din Kum - 1864

9. Nottingham Forest FC
(England)
Din Kum - 1865

10. Sheffield Wednesday FC
(England)
Din Kum - 1867



ENGLISH CLUB PLAYERS JAIL BANG LO ZUT TAWH TE

ADAM JOHNSON :- Kum tling lo Sex hman puiah puh anih avangin kum 6 chhûng tang turin tunah hian an ti mêk a ni. A hma khan kum 15 an ti zet a, mahse tunah hian kum 6 ah hian an tla hniam leh ta a ni.

JOEY BARTON :- He footballer sual tak mai pawh hi kum 2008 ah khan Newcastle a a khelh laiin, Field pawn lamah buaina a siam avangin Jail ah hian ni 77 alo tang ve tawh a ni.

TONY ADAMS :- Arsenal defender Tony Adams hi kum 1990 khan rui chunga motor a khalh avangin thla 4 lai Jail bang alo zut ve tawh.

LEE HUGHES :- West Brom striker Lee Hughes hi kum 2004 khan motor chak taka a khalh avangin motor dang a su a. Motor lehlama chuang pakhatin a nunna hial a chan avangin Hughes hian kum 6 chhung Jail a tang a ni.

MARLON KING :- Wigan player hian kum 2009 khan Sex chungchangah thiam loh chantir anih avangin thla 18 chhung Jail ah a tang a ni. Hei mai hi la ni lovin, Kum 2014 khan Coventry City in an release hnu lawkin, Motor mi tana hlauhawm thei khawpa a khalh avangin thla 18 bawk Jail ah hian tan tir leh a ni.

CHED EVANS :- Sheffield United striker Ched Evans hi pawngsual chungchangah kum 2012 khan thubuai siam sak a ni a, hun rei tak a buaina hi an khel hnuah, kum 2014 khan thu thlukna siamin, kum 5 chhung Jail tang tura tih a ni ta a ni.


 (Source - FOOTBALL KHAWVEL)


                   HLAWNCHHING



Tuesday, 22 December 2015

HMANG CHANG

THAWMHNAWA THIL KAI THENKHAT TIHREH DAN

          Hmang tangkaitu tur kan awm tâk in. Tu leh fa harh tak tak leh ninhlei tak tak nei ho tan phei chuan a tangkai phian ka ring! Chutih rualin nula leh tlangval thenkhat kawr mawi leh kekawr mawi man to tak tak neia inbel thin, mahse eng emaw thil kai tihreh harsa tak alo kai palh avanga mahni thawmhnaw man to tak leh duh tak hluihlawn tum mekte tan pawh a tangkaina leh a pawimawhna hi kawmthlang pitarte tana a nep loh tluk zet in a nep chuang bik hauh lo a nia.

PENTUI KAI :- I kawr leh kekawr, i puan leh thawmhnaw dang hrim hrimah Pentui alo kai palh anih chuan, Bawnghnute chhuangso la, chumi hnuah sahbawn emaw surf powder emaw nen i thawmhnaw chu i nuai ang a, a tawp nan tuia fai takin tleuh leh rawh.Chutianga i tih hnu chuan i thawmhnaw duh taka Pentui kai kha a reh tawh mai ang.

CHAWHMEH KANNA ENG KAI :- I chawhmeh kanna eng kha i puanah leh i thawmhnaw hak laiah i lo tikai palh a nih chuan, i thawmhnaw kha tui tlemin han ti huh hmasa phawt la, thil eng a kaina lai takah khan eng ang Sahbawn pawh han hnawih phawt mai teh le. Chumi hnuah chuan ni saah pho ang che. Nisaa i pho hnuaah chuan, Aieng rawng chu a lo sen tawh ang. Chumi hnuah tui vawt nena suk fai tawh mai tur a ni. Khawnvartui leh Spirit hman pawn a reh thei tho tih chu kei aiin i hriat ka ring. Mahse kawr rawng a tichhe thei a ni tih erawh i hrelo maithei a...

SA MAWM LEH TEL MAWM KAI :- I kawrah leh i kekawr, i puanfenah leh i kawrchung mawi takah tel mawm leh sa mawm a kai palh anih chuan, i thawhnaw chu khawnvartuia sil hmasak tur a ni. Chumi hnuah insuk sahbawn in su ang che. I sûk zawh hnuah Nisa ah pho ang che. Anih loh pawn tel mawm leh sa mawm kaina laiah khan Powder hnawih la, ni thum/ni li hnu velah thlep la, chumi hnu ah su rawh. I duh zawk zawk method i hmang thei.

KUHVA EINA SEN :- I kuhva eina sen kha i thawmhnaw hak laiah khan i ti kai palh anih chuan, i thawmhnaw chu chinai emaw bawnghnute chhia emaw serthur hmanga tui nen chawhpawlha suk fai mai tur a ni. I thawmhnaw suk chu sawr fu aiin sawr fu loh khan pho ang che. A chhan chu thawmhnaw a tih tlo zawk vang a ni.

KAWR NGHAWNG BÂL :- Kamis nghawng bal chhah tawh tak hi chu suk fai mai a harsa tawh thin. Mahse awlsam deuha tihfai dan tha deuh mai chu, I shampoo hman lai tha zet kha tuiah han ti phuan berh berh la, chu Shampoo chuan darkar chanve vel i kamis nghawng bal chu han chiah vang vang la, chumi hnuah chuan awlsam zetin i su fai mai dawn a ni. Nghawng mawm chi i nih chuan kawr nghawng nei i hâk hma khan i nghawng ah emaw i kawr nghawng ah khan powder tat keuh thin la, i kawr nghawng bal nghet tur kha a veng ngei ang. Kawng leh lam zawng tak phei chuan i rimtui phah sawt dawn a ni.

THIR TUIÊK KAI :- I kawrah emaw i kekawrah emaw i thawmhnaw hrim hrimah thir tuiêk a kai palh anih chuan i thawmhnaw chu tuiso ah han chiah hmasa phawt mai la, i chiah zawhah chinai tlang han hnawih leh tê tê la nisa ah pho ang che. Chumi hnuah chuan tui sa takin su fai leh ang che. Anih loh pawn Sertui ah chiah a, a hnuah nisaah phova sukin a reh ve thei tho.

HMANG CHANG THENKHATTE

1. Cotton var hi Soda nena tuiso-a chhum hian a tivar zual.

2. Puan i suk a, ruah a sur si a phona remchang a awm loh chuan chhuatah lehkha phah la, chumi chungah chuan thawmhnaw huh chu pharh la, Fan chhemtir mai rawh.

3. Thawmhnawa thisen kai chu chi tuiah engemaw chen chiaha sukfai theih a ni.

4. Aieng leh mawm thawmhnawa kai hi Toothpaste hnawih la, suk hmain darkar hnih vel chiah rawh.

5. Thir tuiek thawmhnawa kai chu ser tui emaw, dawi hnawih a, nisaah rei tak phoin tui sain a sukfai theih.

6. Puan i nawhin, i tih huhna tur tui kha tui vawt aiin tui lum hmang zawk ang che.

7. Thing furniture-a mawm a kai chuan spirit in a hruk fai theih.

8. Thing furniture ah rawng a kai palh chuan Vinegar leh tuilum a nawh fai theih a ni. Pentui kai chu chi leh sertui-in hru ang che.

9. Glazed tile bal tihfai i duh chuan ser tuiin zut chhuak vek la, minute 15 vel hnuah puannem in i hrufai dawn nia.

10. Thirbelah chawhmeh i kan dawnin tel telh hmain minute khat vel chhuang sa ang che, chawhmeh bet tur a veng ang.

11. Alu i vel hmain tui lumah chiah hmasa la, vel a awlsam phah ang. Alu chips i siam dawnin, i kanna tur telah soda tlem thlak la, alu chips chu a tiram ang.

12. Thlai hnah sil naah Vinegar tlem far la, rannung awlsam takin an tla mai ang.

13. Buhfai tuilo chu-tel (oil) tel lovin kang hmui hret ila, tuia rei vak lo chiah leh hnua chhum hian a tui phah deuh thei.

14. Sa i siam reng rengin a hmin hma chuan chi al lo la, chi telh hma hian a ti sak duh. Sa i kang ro emaw roast anih pawhin chi telh mai suh. Chi telh hma hian a sa hanna a sawr chhuak duh thin.

15. Bawnghnute a chhiat i hlauh chuan, i chhuanso hmain chini tlem telh ang che. Bawnghnute belah stainless steel no dah la, a so liam lo mai ang.

16. I irhfiak tihreh i duh chuan tuiah aieng tlem telh la, chu chu in la, a reh mai ang.

17. Battery hman hmaa, fridge a dah hian a hman chhung a rei bik.

18. Lehkhaah hriak i tih far palh chuan a phek lehlam ve veah powder phul vat ang che. Powder chuan hriak chu a hip mai ang.

19. Bungraw bawmah te, perek bawmah te, chalk dah tel la, a tuiek tur a veng ve thei.

20. Mombati hi i hman hmain fridge ah dah la, chhit a tlo duh bik.

              

               HLAWNCHHING

Tuesday, 15 December 2015

KA U DUH TAK, MANGTHA LE

                      NGUNBIKA
          I pian leh murna, i nu leh pa, i chhungte leh i hringnun hmasa thui tak ka hre lem lo. Hriat tumna em em pawh ka nei lo kha a pawi ka ti. Hei erawh ka hria; mi tha tak, chhungkaw tha tak atanga seilian, Kristian chhungkaw mumal tak atanga lo chawrchhuak i ni tih hi.

          Thisena inzawmna reng neilo, tun hma pawha la inhre ngailo kha chhungkhat kan lo ni ta kha a ni a. Ka nu leh pa, ka u leh nau te chu i nu leh pa, i u leh nau te ni ve tawh turin leh kan chhungkaw member ni ve tawh tura kan chhungkuaa ilo lawi luh ni te kha mitthla ah hian ala cham reng mai. Kha tih hun laia kan chhungkua kan hlim zia leh kan lawm zia te kha. Ka nu leh pate'n, "Fapa thar kan nei ta!" tia an hlim zia te kha. Kan unauza ho pawhin mi bulah pawh, "Unau 12 kan ni" tiin, kan unau zinga upa ber nihna kan pe che a nih kha. Chu tih laia nu leh pa nih an tlin loh zia leh, i u leh nau te pawn kan tlin loh zia kan hriatchian em avanga inthiam lohna hlira kan khah si zia te kha. A ni tak a, kan chhungkaw khawsak harsat zia leh rual kan pawl loh zia te kan inhria a, chuti chunga kan chhungkua min ngainat der avanga belh tlak loh min bel duh kha kan va lawm em! Chhungkaw dang, khawsak pawh ziaawm deuh leh nu leh pa nih tling tak tak an tam vei nen... Khang chhungkaw dangte kha lo bel zawk ta la chuan i nunna pawh tun ai hian ala sei deuh tur hi a ni a. Amaherawhchu, kan chhungkua kher min bel duh hi chu keini chuan Pathian malsawmna ah kan ngai lo thei lo a ni. Ka nu leh pate, nangmah hringtu nu leh pate ang tak taka i en thei te leh keini pawh i unaute tak tak anga min en thei te hi a va makin a va lawmawm em! I nu leh pa tak tak te, i pianpui unau tak tak te kan tluk awm loh vei nen!

          Chhungkua inhmangaih taka kan khawsak ho lai te kha ka ngai thin. Nangmah avangin chhungkaw thar kan din thei kha a ni si a.  Nangmah avangin ka nu leh pate'n 'mo' fel tak an nei a, keini i naute tan 'u' fel tak! Nupui fanau te neia in hrang i chan lai te khan, i tan kan va thawhhlawk lo tak em! I chhungte hian engmah pek tur che kan neih loh avanga hreawm kan tih zia te kha. Hei erawh kan hria, thinlung takin kan hmangaih che a, i tan chu chu kan pek theih san ber a ni tih hi. Chuti chung pawh chuan i beisei kan phak lovang tih chu kan ring a, theih chu ni se chu aia nasa pawh chu pek che kan chak a sin. Ka nu leh pate'n an tu te (in fate) hmel an hmuh a an hlim theih zia kha. Amaherawhchu, pi leh pu nih an tlin loh avanga pawi an tih thu mawlh an sawi leh thin. Kan tih tur kan tih loh avang leh tih awm loh tak thil kan lo tih avanga in rilru kan tihnat na tam tak a awm ngei ang. Nang chuan, mi tha tak i nih avangin i rilru natna pawh i tilang lo a ni maithei e. I beisei kan phak lohna te a awm a nih chuan khawngaihtakin min ngaidam ang che aw.

          Amaherawhchu, chhungkua kan din tawh chuan ei leh in tur ngaihtuahin eizawnna kawng dap a ngai thin a. Dam lai ngei pawh hian inthen a tul leh thin si a. Chutiangin, keini pawh eizawnna a awlsam deuh beiseiin khawdangah kan insawn kha a ni a. Khatih lai pawh khan min zui i duh hle naa nupui fanau neilai i nih avanga min zui rem ta silo, i lungleng mittui tla zawih zawih chunga ka pa hnena, "Ka pa, mangtha aw, nakin ah min hruai ve ula, in bula khawsak loh chu ka ngaingam lo" tia min thlah lai te kha ka ngaihtuah let chang chuan, hetiang em em hian a ni maw min lo ngainat? ka ti thin. Kan bula chen leh i thlakhlelh tehreng nen, kan hruai hman ta lo che hi pawi kan ti tawp hleithei lo a sin. I nun a tawi lua a ni. Kan va ngai tak che em!

          Heti maia min kalsan hi kan ring ngai lo a sin. I nupui fanau te i khawngaih lo em ni ? I nupui hmeithai chan chang mai tur leh i fate fahrah ni mai tur hi i ngaihtuah lo em ni ? I nu leh pa leh i u leh nau te kan hrilhhai tur zia hi i dawn lo em ni? Kan la ngai in kan la thlahlel che a sin. I faten 'pa' neih an la duh a sin. I fate enkawl turin tlinglo kan va in ti tak em. I Pathian kohna chang a min kalsan ni khan i nupui fanaute hmalam hun tur kan ngaihtuah a, rorel dan leh remruat dan pawh thiam har kan ti a, ngaihtuahna mumal pawh kan nei thei lo a sin. Amaherawhchu, a rawng i bawl sak thin, i Lalpa hnenah hlim takin i chawl a ni tih kan hriat avang erawh chuan kan thla a muang a ni. I nupui fanaute pawh lo ngaihtuah lo la, Pathianin min tanpui ang a, theihtawp chhuahin kan lo buaipui ang a, puitling takin an lo seilian ang tih hi kan beisei tlat a ni.

          Khang hun reilote, chhungkua hlim taka kan chen ho lai khan thil thar kan va chharchhuak nasa tak em. Thil tha min hnutchhiah tak zawng zawngte kha tihlawhtling turin theihtawp chhuah kan lo tum dawn nia. Kan chhungkua in chhiat that kan la tawk ang, chutih hunah a tangkai ber i hmel kan hmu tawhlo tur hi kan ngaihtuah in kan khua a har lawk a ni. Kan chhungkua tihlim thin tu khan kan chhungkua min ti lungngai leh si hi hriatthiam har kan ti. Mahse kan thatna tura Pathian remruat a ni ang e. I hmel hmuh tur awm tawh lo mahse, kan rilru ngaihtuahna leh kan mitthla chuan i cham reng tawh ang. Kan khua a va har dawn tak em!

          Kan chunga i thatna zawng zawng avang khan kan lawm a, i rilru kan tih natna zawng zawng ah i ngaihdamna kan dil nawn leh e. Keini pawh engtikni ah emaw chuan he kan khualzin kawng hi kan zawh tawp hun a lo la thleng ang; chutih hunah chuan Pa angchhung ah hlim taka kan lo thlen ve theih nan Pathian hnenah min ngen sak dawn nia. He lei hringnun hi a ral hunah, Pa hnen kan lo kal hunah i chhungte hi van kawtthler ah hlim takin min lo hmuak ang che aw.

          Hring lam hawi tawh lo mahla,
          Sakhmel tawn ni awm tawh lo
          mahse
          Chatuan khua a var hunah
          chuan
          Kan intawng leh ngei ang then
          ni her tawh lo tur in.

          Mangtha! Ka u duh tak, mangtha le.

          (Kan hmangaih, kan u duh tak, Ngunbika, kum 54, Dt 31.11.2015 a min boral san tak puala amah hriatreng nana ka ziah a ni. HC)

Saturday, 12 December 2015

MIN RUALPUI LEH RAWH

        Mal taka ka awm hlau em em thin tu khan tunah chuan keimah chauha awm turin min hnutchhiah a, natna ka tawrh phal ngailo tu khan tunah chuan natna tuar turin min kalsan ta. Hlim taka min siam thin tu khan a duh ngai reng reng loh lungngaihna min siam a, ka hlim theihna anih dawn phawt chuan ka tana inpumpek vek duh tu ngei khan tunah chuan he ka hringnun khawvel hmu ngai tawh lo turin ka lak atangin a hla thei ang berah min kalsan ta si.
       
          I nun khawhar tak luahkhatna zawnga ka hnen ilo pan hun kha a ni leh thla, a kum te nen lam hian he ka hringnunin thilmak a tawnte zinga ka chhiar tel ve ngei theihna turin, Ni leh Thla ah te khian i hming chuang mawlh rawh se. Khang hun te kha kohkir leh theih chu nise, kokir in ka lunglenna leh khawharna te hi i bulah sawiin, nang chuan min hnem thei leh em em awm si a. Ni e, nang leh kei hi Khuanu hian intawng turin min ruat ngei alawm, mahse hun reilote chhung atan chauh a ni. He Khawvel hian khang hun te kha a her liampui chak lutuk a ni ti raw? Kan pahnih inkara thil thleng ang hi chu mihring chhuan lo la awm zel tur te hi chuan tawng ve lo se ka duhsak hial a sin; a chhan chu kei ang bawka natna tuar theilo an nih chuan kei ang bawk hian an tan dam hi hremna chikhat a ni ve dawn si a. An biang atanga lunglenna mittui far in a bual chhuah hunah chuan an hringnun chu kei ang mai hian ngui leh khawhar takin an hmang ang a. Fur ruahtui tlak cherh cherh lai te, vanlaizawla Chhawrthlapui in mawi theihtawpa a en lai te chuan kir leh ngai tawh lo tur nunhlui chu an chhuikir ve awm si a.
       
          Engah kher nge ka lo tawn che? Rinawm min tiam a ni lawm ni? Egtiklai pawha itana rinawm reng thin he ka THINLUNG hian tun thleng hian ala nghak che a sin. Kir leh zai reng i rel mawlh silo. Thihna hi nang tawn nana kawng awlsam ber a nih a, nunna hnar ber hi chaw a nih si chuan, "ka thinlung hrehawmna min belhchhah sak thin tu leh ka nunna min pawhsei sak tu "chaw" hi ka tan hmelma ni rawh se", tiin he ka thinlung hi a rúm thin asin. I taksa chu ka hmuh theih in awm tawh lo mahse i hlimthla leh i duhawmna chu he ka thinlung hian a thanhnan tlat tawh a. Sik leh sa boruak inthlak lai mawlh maite hi a tawrh hrehawm lai ber a ni thin. Hunpui alo herchhuah changa i tel lova hlim taka ka nuih chang te hian ka thinlung hian min vaw na teh thin a sin. Kan sulhnu chhui kir a suangtuahna nena laikhum ka zal chang te hian lunglen vanga bianga mittui lo luang thla raih raih chuan nang ngaih min tizual thin. Kan vanduaina tawh te ka chhui kir a dem tur awmlo pui ka dem a, a mawhphur tur ber thiam zawka in dah in nang ka dem che a, mahse ka ngaihtuah chian poh leh dem tur i awmloh zia a lang chiang leh thung si. He khawvela hmu leh ngai tawhlo tura ka suangtuah chang che hian, "enge khawvela ka pianchhan ber hi ni ang le?" tiin ka inzawt fo thin. Thil thleng engkim hi a tak taka dah theih loh chang ka nei fo va, nang nena inthen hi thil theih loh tlukah ka ngai thin. Mahse thil theih loh tura ka ngaih thin chu thlak danglamin alo awm ta si a. Engkim hi thil thleng thei a nih si chuan nang nena intawng leh tur hian kum maktaduai engzata tam hi nge a ral ngai ang le??? Nang tawn leh nan hian engtiang chiaha rei hi nge hringnun piahlamah pawh hian ka nghah ngai ang che aw???
       
          Engtikah mah a hmel ka hmuh ngai loh tur, engtikah mah a tang ka belh ngailoh tur zun ngaiin chhunni leh zankhua ka hmang ral mek chu ani sia. Ka hmangaihna hrethiam lo mahse amah hmangaih thei tura Khuanu'n min duang ve ringawt pawh hi ka lawm tawk a tling. Amah vanga ka chawtui ber lo ni ta lunglenna leh ka thiantha ber lo ni ta khawharna te tuar thei tura chakna min petu a sakhming mawi tak hi ka hmui phun tawp thlengin ka lam zel ang. Kan kar a hlain ka damchhung a sei leh ka ngaih chhung a rei dawn tih hre mah ila amah hre tura ka lo piang ve hi ka vannei takzet. Min hnuchhawn mahse ka suangtuahna vakvai tak chuan a zui zel ang a, ka duhthusam puitling thei dawnlo mahse sam sual ka inti phal heklo. A hmel vawikhat chauh tal tawng leh ila lungmuang takin pialral lamtluang ka zawh ngei ang. Mahse a aw ri hre turin chanvo ka nei tawh lova. A hmel hmu tur phei chuan eng hlutna mah ka pai silo. Aw, vante u ka hmangaih kha hualhim zel ula ka hmangaihna hi hrilhfiah hram teh u, "nang ngaiin a tlei zolo" tiin.
       
          Ka mittui farte chu i hmu thei ang a, ka chhungril natna erawh min hmuh pui silo. Lang lo hliam vangin chhungril thuk tak tahna ka veiin ka chau leh thin. Ka hmangaihna che hi engmah lo maiah chantirin na tak tuarin min liamsan si maw? Engtik niah emaw chuan ka ngen ang che hian tu emaw chu ila ngen ve ngei ang. Chutih hunah chuan ka natna min tawmpui turin duh lo chung chungin ka kawng zawh lai hi ila rawn zawh ve ngei ang. Mahse kei anga mal leh khawhar ni lovin i hmaah ka kal zel a ni tih i hre reng dawn nia.

        Aw, i hmangaih nih kha alo va hlimawm thin em!
        I duat nih kha alo va nuam thin em!
        Aw, ka va ngai che em! Aw, ka ngai vawng vawng thin che
        Len dun leh zai rel dan a awm lawm ni?
        Aw, ka hmangaih, i kiangah chuan ka hlim ve thin kha
        A riang te hi lung min rualpui leh rawh.

Friday, 13 November 2015

KHAWVEL HUAPA BER KAI THENKHATTE

1. Bang sei ber - The Great Wall
of China. Mel 1259,
7.5ft a chhah,
16ft a sang

2. Bank lian ber - Deutsche
Bank of AG, Frankfurt, (Germany)

3. Bay lian ber - Hudson Bay
(Northern Canada)

4. Biak In lian ber - Church of
St.Peter, Vatican City, Rome

5. Biak In sang ber - Ulm
Cathedral, Germany, 532ft

6. Boruak zang ber - Hydrogen

7. Canal (Irrigation) sei ber -
Karakumsky Canal, (Turkmenistan)

8. Canal buai/lun ber - Kiel Canal

9. Canal (Ancient) sei ber - Grand
Canal of China (Beijing to Haugzhou)

10. Canal (Big-Ship) sei ber -
Suez Canal

11. Castle (Inhabited) lian ber -
Windson Castle

12. Cathedral lian ber -
Cathedral Church of the Diocess
of New York, St.John the Divine

13. Cementary lian ber -
Ohlsdorf Cementery (Humburg,
Germany)

14. Cinema In lian ber - Roxy,
New York

15. Continent lian ber - Asia
(43,993,000 Sqkm)

16. Continent te ber - Australia
(7,699,00 Sqkm)

17. Corridor sei ber -
Rameswaram Temple 4000 ft.
S.India

18. Cotton Port lian ber - New
Orleans

19. Crematorium lian ber -
Nikolo-Arkhangelskiy
Crematorium (East Moscow, Russia)

20. Dams (Cocrete) lian ber -
Grand Coulee Dam (USA)

21. Dams sang ber -
Rogunskaya Dam (Tajikistan)

22. Dams sei ber - Apipe Dam
(Paraguay-Argentina)

23. Dar lian ber - Moscow Dar,
200Ton, Diameter 21ft.

24. Delta lian ber - Sunderbans
(India)

25. Dil (Fresh Water) lian ber -
Lake Superior, N.America

26. Dil (Salt Water) lian ber -
Caspian Sea, Asia & Europe

27. Dil (siamchawp) lian ber -
Owen Falls (Uganda)

28. Dil thuk ber - Lake Baikal,
Russia (1620 Mts)

29. Dome lian ber - Louisiana
Superdome, New Orleans (USA)

30. Epic sei ber - Mahabharata

31. Estuary sei ber - Ob, North
of Russia

32. Exhibition Center lian ber -
International Exposition Centre
in Cleveland, Ohio (USA)

33. Fountain sang ber - At
Fountain Hils, Arizona (USA)

34. Gulf lian ber - Gulf of Mexico

35. Hmun hnawng ber - Mount
Waialeate (Hawaii)

36. Hmun hniam ber - Dead Sea
(Asia)

37. Hmun lum ber - Al'Aziziyah,
Libia

38. Hmun ro ber - Africa,
Atacama Desert, Chile.

39. Hmun vawt ber - Vostok
Station, Antartica

40. Hotel lian ber - The
Excalibur Hotel in La Vegas,
Nevada, USA.

MAK SI, TAK SI, DANGDAI, THEUNEU LO

1. Nobel Peace Prize hi a ngaihsanawmin, inchawimawina sang ber pawl a ni. Mahse a Medal ken tel ah chuan mipa 3 saruak veka ding, an koki theuha kut innghahsak lai lem a awm.

2. Darthlalang hian tawih ral raih tur chuan kum maktaduai 1 chuang a mamawh.

3. Kumtin hian veikhawr 2500 bawr velin dingkhawr ho hman tura siam thil/hmanrua. etc an hmansual avangin an thih phah thin.

4. Sakuh te hi tuiah hian an lâng thei. Hleuh tum buai a ngai ve hran lo.

5. Ar thlawk rei ber Record chu second 13 chhung a ni.

6. Camel te hian EYELIDS (Mit tuamtu) pathum/thuah thum lai an nei.

7. Tuivawk puitlingin a kâ duhtawka a ân hian a ka chhungah mihring/naupang 4ft a sang chu a ding ngil auh thei.

8. Chukchu hi a lu tan ta la, kar tam tak chhung ala nung ang. A thi anih pawn a lu tan vang ni lovin, a riltam tawngkhawng vang zawk a ni ang.

9. Mi pangai hian a tlangpuiin kum khatah mumang 1460 vel a nei hman thin.

10. Mihring malpui ruh hi concrete aiin a chang zawk.

11. Kan Lung (heart) hi ni khatah vawi 100,000 chuang a phu hman.

12. Thomas Alva Edison, Eletrict Bulb hmuchhuaktu khan thim (darkness) a hlau.

13. American mipui 1/4 (hmun lia thena hmun khat) te khu T.V ah an lang tawh.

14. Electric Chair (Misual tih hlumna) hi Dentist (Ha Doctor) pakhat hmuhchhuah a ni.

15. Kum 1471 khan Switzerland ram
Basle khuaah Arpa tuai 1 chu 'awmphung pangngai' bawhchhiaa a tui ve ringawt avangin thiamloh chantir a ni a. "Chinghne Beram vun sin a ni e,'' tiin an hal hlum daih !

16. Kum 1983 khan Spain ram Seville khuaah Alsatian Ui pakhat chu nu pakhat Bag khailai a laksak avangin an man a, Police ten rukruk thubuai an ziak lut hmak !

17. Indiana State chhung South Bend khuaah Zawng pakhat chu meizial a zuk avangin a chungthu an ngaihtuah a, thiamloh chantirin rei tak chhung Lung Inah an khung !

18. Virginia State-a Park Ranger, Roy
C. Sullivan chu tekin vawi 7 tehmeuh mai a deng a, a kezungpui tin 1 leh a mithmul chiah a chan !Thihna ngei tura chuti zat a dam khawchhuah hnuah chuan a bialnuin a bân avangin a inawkhlum leh daih !

19. Danish tawng chuan Condom hi
''Svangerskabsforebyggendemmiddel'' zu ni teh duah a!

20. Nicholas Breakspear, Pope Adrian IV ni ta kha Pope zinga Tho (Fly) thlawk lem palh vanga thi awmchhun a ni!

21. Radium hmuchhuaktu Madame Curie kha Radiation vanga thi hmasa ber a ni a. Radio Activity laka invenna nei hauh lovin hna a thawk thin a, a thihsan Note Book pawh kha a thih hnu kum 70 thleng khan Radiation tam lutuk vangin kutlâwnga khawih ngam pawh a ni lo!

22. Derek Ladner chu pa haihawt ve tak mai a ni a, Lottery a lei tawh hnuah a lei tih inhre lovin a Regular Number 6 a lei nawn leh a, Lottery Double a man phah hlauh! Kum 57 mi a ni a. Kum 2007 khan chawlhkar laihawl-a vawr tur Lottery a lei a, a lei tih inhre lovin Regular Number 6 chu a dang a lei leh a. Lottery mantu mi 4 zingah telin Pound 23,95,710 an insem ta a. Mahse chawlhkar khat vel a liam hnu chuan Ladner chuan Lottery a manna dang 1 a lei tih a inhre chhuak a. Camelot Lottery vawrtu ten an han endik chuan a Ticket theihnghilh chu Lottery manna tur Number a lo ni thlap mai si a. A mantu dangte chanpual tur atangin Pound 1,20,000 theuh la thenin a chanpual chu Pound 9,58,284 ah a pung chho ta daih mai a. Ticket 2 alo lei avangin mi 4 in an insem tawh chu ticket 5 leitute hnena sem a ngaihphah ta a, a haihawt avangin a man tam phah ta hlauh thung a ni !

23. Turkey Lal Sultan Mustapha III khan fa 582 a nei a, an vaiin mipa hlir zu nia !

24. Lal ropui Genghis Khan-a tupa, Timur Kebaia (Timur the Lame) khan indonaa hmelma a thahte luruh ro chu Polo ball atan a hmang thin a.  Tumkhat chu a mi thah 5000 chuangte Lu a tan sak vek a, Pyramid lem sak nan a hmang !

25. Seville-a Moors Lalpa, Abbad El
Motaddid-a chuan hmelma a thah
te luruh chu pangpar khawina'n a rem tlar thut thin !

26. Russia Lal, 'Ivan Rapthlaka' an tih mai thin khan Moscow khawpuia St. Basil Biak In thar chu mawi a'n ti mai mai khawp a! A tluka tha leh mawi In dang an sak tawh loh nan St. Basil Biak In satu Architech 2 chu an mitmu a kher chhuahsak hmiah !

27. France Lal King Charles VIII chu a hawihhawm lutuk avangin a thi daih! Kum 1498 khan Tennis khel en tura a kal chu a nupui hmaah zahna lantirin a kun a, a nupui chu a luh hmasak tir hnuah a ding chhuak leh tur chuan thing kalkhang a tauh chawrh mai a. A intauhna lamah a luruh a keh a, a thihpui ta a ni.

28. Canada rama Ukil pakhat Garry Holy chu zirlaiho hnena Dominion Bank Tower rinawmzia entir a tumna lamah inchhawng 24-na atangin a tla a, a thi chiang hle. Holy hi an Company hotuin inchhawng sang thatzia midang entir thin tura fel a tih ber a ni a. Hemi tum hian tukverh kawngkhar vel an siam rinawmzia entir a tumna lamah a chesual palh a, tukverh su hawngin inchhawng sang tak atang chuan a tla palh ta a ni.

29. Roman Emperor Claudius kha a vanduai a sin! A Doctor-in luaktir tumin a hrawk chu ar hmulin a hawlh a, a lo dawlh palh a, a thih phah daih!

30. France ram Lal Charles VI khan
Darthlalanga siam a nih a inring tlat mai a, thli thawin a chhem nat deuha a keh darh mai a hlauh avangin khaw hlaah pawh a zin ngam lova, a thawmhnawah pawh thir a phum teltir vek !

31. Samak an inpawl hian a pa chu a
nu chungah darkar khat aia rei mah a bawk thin a, minute 10 dan zelah a chi a titla thin. Samak ki hi a hmul atanga insiam a ni tlat bawk !

32. Sazu hi a luak thei lova, a irh theilo bawk. A pumpui pahnih karah daltu bang a awm vang leh a ir tha a thunun theih loh vang a ni !

33. Russia Lalnu Catherine The Great khan Primrose a ngaihlu hle ni tur a ni, Lal huanah a phuntir a, vengtu sipaite chu chhun leh zanah uluk takin a ventir thin.

34. Goerge IV kha a lerh ve hle a ni ang, hmeichhia a mutpuite sam pakhat zel pawhsakin Envelope-ah a dah a, Envelope kawmah sam neitu hming a ziak tel zel bawk a. A thih meuh kha chuan a mutna pindanah chutiang Envelope chu 7000 chuang a lo hnutchhiah.

35. Hitler-a kha Napoleon-a pian atanga kum 129 chiah ah a piang ve a. Napoleona'n thuneihna a neih atang a kum 129 chiah ah thuneihna a nei ve leh a. Russia kha Napoleona'n a beih atanga kum 129 chiah ah a bei ve leh a. Napoleon-a hneh a nih atanga kum 129 chiah ah hneh ani ve leh zel ani!
                                   
36. S.Africa a Arsi lampang zir thin Danie Du Toit kum 47 mi chuan School naupang hnen ah 'Mihring te hi kan hmalam hun kan hrelo a,thi mai thei reng kan ni' tih hrilh pah chuan sweet mum a hmawm zauh a,chu sweet chu hak in chawp leh chilh in a thi nghal! Naupang ho chu an fiah khawp ang le.

37. Rome hi pa ropui tak Romulus-a din niin,an hriat dan phei chuan amah hi a unau pa Remus nen Chinghne rual in an enkawl seilen an ni awm e. Chuan Rome a lalna chelh hnuhnung ber tu chu a hming ROMULUS ve bawk ani!!

38. Video Games 'Deus Ex' tih kha kum 2000 a siam ani a, a background ah New York khawpui lem hman ani nghe nghe. Mahse a design tu in World Trade Centre (Twin Tower) kha alo dah hmaih palh a, terrorist tih chhiat ang in an ti ta ringawt a.Kum 2001 sep 11 khan terrorist ho chuan an ti chhe ta tak tak a nih kha. He games hian Bin Laden a te ho kha idea a pe ani thei mai ang em le???

39. Nokia siam chhuaktu company hi mobile phone an siam hma hian lehkha (paper) siamna company an ni thin.

40. Bluetooth tih hming hi kum zabi 10 lai a Lal Harald Bluetooth a hming chawi a phuah ani.

41. Phone call kan lak a"HELLO" kan tih ziah hi, Telephone siamchhuaktu Graham Bell-a bialnu hming, Margaret Hello atanga lo piang a ni.

42. U.S President lo ni tawh thin ve ve Abraham Lincoln leh John F Kennedy te chanchin hian inlaichinna mak tak tak an nei tlat...

1). Lincoln kha Congress ah 1846 khan thlan tlin ani a.
Kennedy kha 1946 ah thlan tlin a ni ve thung.
2). Lincoln kha U.S president ah 1860 khan thlan tlin a ni a.
Kennedy kha 1960 ah thlan tlin a ni ve leh a ni.
3). An pahnih khan kahhlum ve ve an ni a, an lu ah ve ve kah niin, an kahhlum ni hi 'Friday' ve ve a ni.
4). Lincoln kha 'Ford Theatre' ah kahhlum a ni a.
Kennedy kha 'Lincoln Ford' ah a ni ve thung.
5). A kaphlum tute kha chhim lam mi ve ve an ni a.
An ai rawn awh tute pawh chim lam mi ve ve an ni.
6). Lincoln rawn thlaktu hi 'Andrew Johnson' niin 1880 a piang a ni a.
Kennedy rawn thlaktu pawh hi 'Lyndon Johnson' ve tho a ni a, 1908 a piang a ni.
7). A kaphlum tute hi hming 3 a hriat ve ve niin an hming ah hian hawrawp 15 ve ve a awm.
8). Lincoln-a kap tu hi 'ennawm chhuahna' atanga tlanchhia in 'bungraw dahkhawmna' ah man a ni a.
Kennedy-a kap tu hi 'bungraw dahkhawmna' atanga tlanchhia in 'ennawm chhuahna' hmun ah man a ni ve thung.
9). President that tute hi an chungthu rel a nih hma a thah ve ve an ni.
10). Lincoln leh Kennedy te hming hi hawrawp 7 ve ve a ni.

43. Starfish hian thluak a nei lo.

44. Tho hi kar hnih vel chauh an dam thin.

45. Lehkhapuan eng tiat pawh thlep la, a intiat chiahin vawi 7 aia tam a thleh theih loh.

46. Sai hi ding chungin an thi thin.

47. Starfish hian a banah mit a nei daih.

48. Lungphu a tawp hnuin darkar 8-24 thleng kan la dam thei.

49. Sai hi ramsa zinga tap ve thin awmchhun ani.

50. I hahchhiau laiin i mit i meng thei miah lo ang.

51. Hnapkhawn hian Blade hriam tak hi inti pem miah lovin a zawh chhuak thei.

52. Khawvela indona reilo ber chu kum 1896 khan a thleng a, minute 38 (9:02a.m-9:40a.m) chhung indona niin England in Zanzibar a hneh.

53. Kum 1950 atang khan BBC hian channel pangngai bakah Television Pictures live in a pe chhuak tan.

54. Samantha Druce, kum 12 leh ni 119 a upa chuan English Channel(lake) kum 1983 khan hleuh chhuak in English Channel hleuh chhuak thei naupang ber a ni.

55. Khawvela nupa, fa nei (parent) naupang ber chu kum 8 leh kum 9 mi an ni a, kum 1910 vela China rama cheng an ni.

56. Pathianni a chanchinbu chhuak thin upa ber chu 'Observer' tih niin, Britain ramah kum 1791 khan tihchhuah tan a ni.

57. Mexico ramah khuan kum tin khawmual kaikuang vangin mi 1000 vel an thi thin.

58. Buckingham Palace, British Lal chenna ah hian room 600 chuang a awm.

59. Khawvela hmun hnawng/huh ber chu Hawaii a Mount Waialeale a ni a, kum tluan deuh thaw in ruah a sur a, kum khat chhung in ruah 460 inches vel a sur thin.

60. Leonardo Da Vinci lemziah lar tak 'Mona Lisa' hian mithmul a nei miahlo.

61. Mihring taksa a tihrawl chak ber chu Lei a ni.

62. Coca-cola hi a rawng hmasa ber chu a hring.

63. Fanghmir hi a muhil ve ngai lo.

64. Khawvela hming common ber chu 'Mohammed' tih hi a ni.

65. Sanghawngsei te hian thlaler vaivut atanga an mit venhimna turin, mitvun pathum an nei.

66. Khawmualpui zawng zawngte hming sipel hi, a hawrawp intan na in a tawp leh vek.

67. 'Typewriter' tih hi saptawng hawrawp Computer leh Typewriter keyboard tlar khat atang a chhut chhuah theih sei ber a ni.

68. Hmeichhia te hian Mipa te aiin a let deuhthaw in an mit an khap rang zawk.

69. I kiu i liak thei miah lovang.

70. The Guiness Book of Records te hi Public Library atanga lehkhabu rukchhuah hnem ber a ni.

71.Sap ho an hahchhiau thuai a, an bula miten 'Bless you' an lo tih vat thin na chhan chu, kan hahchhiau hian kan lungphu hi, milisecond khat a chawlh thin vang a ni. I hahchhiau nat viau chuan, i nakruh a auh thei a. I hahchhiau insum nasat viau chuan, i lu a thisen zam kha keh in, i thihpui thei.

AMAZING SCIENCE FACT

1) Mihring thluak hian taksaa chakna Energy 20% lai a hmang a, taksa rihna zawng zawnga 2% chauha rit a ni thung.

2) Mihring thluak hian Second tinin Information maktaduai 11 bit vel a lalut reng a. Mahse, 40 bit vel chauh a chhinchhiah thei a ni.

3) Vur khal (Ice) hi a vawt lova a lum zawk a ni. Vawt ang a mihring ten kan hriat chhan chu vur khal lumna hi kan taksa lumna aia a tlem vang a ni.

4) Energy awm tamna apiangah lumna (heat) a tam a ni.

5) Rilru sukthlek (Emotion) hian mihring taksa ah nghawng thuk tak a nei a ↓
• Thinrimna in→ Lung chak lohna
• Lungngaihna in→ Pumpui chak lohna
• Hlauhna in→ Kal chak lohna
• Nguina in→ Chuap chak lohna
• Stressin→ Thin leh thluak chak lohna.

6) Mobile phone zawng zawng hian radiation a pe chhuak reng a, hei vang hian kum tin sava tam tak an thih phah a ni. I phone in radiation a pe chhuak a ni tih i finfiah duh chuan i phone kha speaker nen thlunzawm la, speaker chung zawnah dah la 'tak-kt-te-kt-ch' tih ri i hria ang. Hei hi a chhan chu speaker khan magnet a nei a, speaker a magnetic field awm chu speaker atanga wave chhuakin a tihbuai vang a ni.

7) Lemziak lar tak Scientist ropui tak Leonardo Da Vinci ziah ni bawk, a hmela emotion zawng zawng a entu azira awm thei, Mona Lisa lemziak hi tun lai thiamna changkang tak Face-recognition Software ina a chhut dan chuan hlimna (83%), duhlohna lantirna (9%), hlauhna (6%) leh thinrimna (2%) a hmu a ni.

8) Mihring taksa ah hian chawhrualin atom 7,000,000,000,000,000,000,000,000,000 chuang awm anga chhut a ni.

9) Tunlaia atom bomb an siamte hi Hiroshima leh Nagasaki a bomb an thlak let 5 velin a thawkna tawh zawk a. Hetiang bomb pakhat hian 962 square miles chhunga thil awm zawng zawng chu a tichhe vek thei tihna a ni. Khawvela khawmual zawng zawng hi 57,510,000 square miles vela zau a ni a, a zatve vel khawmual hi mihring leh thilnung awmna ni ta se, heng zawng zawng ti chhe turhian 26,890 bomb vel chauh a ngai a ni.

10) Kum 1960 hma kha chuan hmeichhe rai leh railoh test-na hi ala awm lova. Khami hma zawng kha chuan rai leh rai loh test nan hmeichhe zun chu Africa rama Utawk nu chi khat chhungah an kap lut a. Utawk chu darkar 12 chhunga a rai anih chuan hmeichhia chu a rai a ni tih an hre thei a ni.

11) Albert Einstein-a kha kum 9
a nih pawhin ala tawng fiah lova, a chhungte chuan rualbanlo tur chi niin an ngai hial nghe nghe.

12) Mithiamte zirchianna atanga a lan danin, Balhla ei zo chiahte hi thosiin an bawr duh bik!

13) Penguins te hi 6ft. dawna sang tein an zuang ve thei tlat!

14) I chuap veilam aiin i chuap
dinglam khan boruak a hip lut hnem zawk a, a mamwh hnem zawk bok!

15) Zirchiannaa alan danin, ran - Zawhte, Ui leh a dang vulh tute 40% hian an ran vulh thlalak hi an wallet-ah an pai thin!

16) Thosi te hian Ha an nei!

17) Bawng thenkhat chuan music an ngaihthlakin hnute tui an ngah sawt thei!

18) Polar Beer thin (liver) hian vitamin A a pai tam hle mai a, i ei anih chuan i thih phah mai thei. Mihring taksain heti zat Vitamin A hi a dawllo a ni!

19) Kangaroo pa te hian a nu te hi an zun theih nan an dulah an si vak vak thin. An zun hnuah an zun chu a pa chuan a temsak a, thi a neih tawh leh tawh loh a hre thei thin a ni!

20) Khawvela hnathawk chhawr tam ber chu India-a Indian Railway System te an ni a, hnathawk 1.6 million chuang an chhawr mek!

Xmas tih lo chhuahna chu Greek hnam atangin a ni a, Greek tawnga Christmas chu 'Xristos' tih a ni a, hawrawp bula 'X' awm chu Christ tih aiah hman a ni chho ta a ni.

Pope naupang ber chu kum 11 mi a ni.

Butter pound khat siam turin Bawnghnute no 29 a ngai!

Carbon Monoxide hian minute 15 chhung lekin mihring a tihlum thei!

Mihring puitling taksa hian nitin Oxygen Pound 88 vel a mamwh.

'Spain' tih hi sap tawngin a awmzia chu,'Land of Rabbits (Sazupui Ram)' tihna a ni.

Kêl te hian ha hmai chunglam an nei lo.

Hnara boruak kan hip luh lai tak hian a tawng rik theih loh.

USA ah Census hnuhnung berah khan Jesus Christ tih hmingpu 7 an awm.

Kum 1640 khan hmun thenkhatah chuan Vawk ril hi Condoms atan an lo hmang tawh. An duh chenah an tan bung a, an thui ping mai.

Sazu nupa hi nikhatah vawi 20 chuang an inpawl hman.

Mitdel hmingthang tak mai Helen Keller khan a thiante chu an rim atangin a hre hrang vek.

Kum 1814 khan London khawpui ah Beer an tibua a. Khawlaiah a tling nasa hle a. Mi 7 an tla hlum hman.

California-a nupa tuak khat chu an pianni, thla leh kum a thuhmun a. Kum 75 an inneih hnuin a ni indawtin an thi.

Khawvel pumpuia hla Hit ber chu ''Happy Birthday To You''.
         

         

               HLAWNCHHING